пакра́тваць
‘варушыць чым-небудзь (пакратваць рукой); дакранацца да каго-небудзь, чаго-небудзь (пакратваць руку); выклікаць пачуццё у каго-небудзь, кранаць каго-небудзь, што-небудзь (неспакой пакратваў сэрца)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пакра́тваю |
пакра́тваем |
| 2-я ас. |
пакра́тваеш |
пакра́тваеце |
| 3-я ас. |
пакра́твае |
пакра́тваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пакра́тваў |
пакра́твалі |
| ж. |
пакра́твала |
| н. |
пакра́твала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пакра́твай |
пакра́твайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пакра́тваючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
атлусце́нне ср. ожире́ние;
○ а. сэ́рца — мед. ожире́ние се́рдца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
компенси́рованный кампенсава́ны;
компенси́рованный поро́к се́рдца мед. кампенсава́ны паро́к сэ́рца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ожире́ние атлусце́нне, -ння ср.;
ожире́ние се́рдца мед. атлусце́нне сэ́рца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сныч м. (задвижка в замке) спец. сэ́рца, -ца ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тых — перадае гук ад біцця сэрца (Шат.; мсцісл., Нар. лекс.), тых‑тых ‘тс’ (Нас.), ‘так-так, стук-стук’ (Бяльк.). Гукапераймальныя ўтварэнні. Сюды ж ты́каць, ты́хыць, тыхъць ‘хутка дыхаць’, ‘тахаць, стукаць’, ‘вельмі часта біцца (аб сэрцы)’ (Нас., Яруш., Бяльк., Юрч., Байк. і Некр.; мёрск., Нар. сл.), ‘дрыжаць, калаціцца (пра рукі)’ (Варл.), ты́хкаць ‘біцца (пра сэрца)’ (Касп., Шат., Юрч., Яруш.), ‘цікаць, чыкаць’ (Некр. і Байк.), тыханне, ты́хання ‘біццё сэрца, тахканне’ (Бяльк., Байк. і Некр., Юрч. СНС), ‘пульс’ (Гарэц., Др.-Падб.); ты́хацца ‘няроўна біцца’ (Касп.), ты́хкацца ‘моцна біцца (пра сэрца)’ (Юрч. СНЛ); ты́хтання ‘біццё сэрца’ (Яруш.) — апошняе з інтэнсіўным суфіксам ‑т‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
калясардэ́чны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца вакол сэрца, абкружае сэрца. Калясардэчная сумка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жалу́дачак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.
Аддзел сэрца, які сваімі скарачэннямі абумоўлівае рух крыві па крывяноснай сістэме.
Правы, левы ж.
|| прым. жалу́дачкавы, -ая, -ае (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раўнаме́рны, -ая, -ае.
Аднолькавы, пастаянны ў якіх-н. адносінах на ўсім працягу, ва ўсіх сваіх частках.
Р. стук сэрца.
Раўнамерная хада.
|| наз. раўнаме́рнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
затрымце́ць, -мчу́, -мці́ш, -мці́ць; -мці́м, -мціце́, -мця́ць; -мці́; зак.
1. Пачаць трымцець.
Затрымцелі лісты.
2. Замігаць.
Затрымцелі агеньчыкі.
3. Закалаціцца, задрыжаць.
Сэрца затрымцела ад радасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)