клеката́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., кляко́ча; незак.

1. Ствараць клёкат, крычаць падобна некаторым птушкам.

На ліпе клякоча бусел.

2. Бурліць, шумна кіпець.

У трубах клекатала вада.

3. перан. Бурна праяўляцца (пра пачуцці).

На душы ў яго клекаталі гнеў і абурэнне.

|| наз. клеката́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калькава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак., што.

1. Зняць (знімаць) копію з чаго-н. пры дапамозе калькі (у 1 знач.).

К. чарцёж.

2. Стварыць (ствараць) слова або выраз па ўзоры іншамоўнага слова або выразу.

К. лацінскі выраз.

|| зак. скалькава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Кукав́аць ’ствараць гукі, падобныя на «ку‑ку»’ (ТСБМ, Нас.). Гукапераймальнае. Параўн. укр. кукувати, рус. куковать, польск. kukować, в.-луж. kukować ’тс’. Балтыйскія паралелі (літ. kaũkti ’быць’) далёкія семантычна і марфалагічна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

твори́ть​I несов.

1. (создавать), ствара́ць;

твори́ть но́вую жизнь ствара́ць но́вае жыццё;

2. (делать) рабі́ць; чыні́ць; (что-л. плохое) вытвара́ць, вырабля́ць;

твори́ть добро́ рабі́ць дабро́;

твори́ть суд чыні́ць суд;

твори́ть вся́кие безобра́зия рабі́ць усяля́кія га́дасці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

курлы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Ствараць гукі, падобныя на «курлы» (пра жураўлёў). Не спяшаючыся цякла Біць, а ў высокім сінім небе журботна курлыкалі журавы. Навуменка. // Пераймаць крык жураўля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мадэлява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е, -лю́й; -лява́ны і мадэлі́раваць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -ра́ваны; незак., што.

Рабіць, ствараць мадэль (у 1 і 4 знач.) чаго-н.

|| зак. змадэлява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны і змадэлі́раваць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -ра́ваны.

|| наз. мадэлява́нне, -я, н. і мадэлі́раванне, -я, н.

М. гідразбудаванняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грукаце́ць, ‑качу, ‑каціш, ‑каціць; незак.

Разм. Ствараць грукат; грукатаць. Пыхкаючы сінім дымком, грукацелі, злосна чмыхалі на глейкім полі трактары. Бялевіч. У небе ярка ўспыхвалі маланкі, аглушальна грукацеў гром. Сіняўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Пра варону: ствараць гукі, падобныя на «кар-кар».

2. перан. Прадказваць няўдачу, няшчасце, бяду (разм.).

Хопіць табе к.

|| зак. нака́ркаць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).

Накаркаў бяду на сваю галаву.

|| аднакр. ка́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 знач.).

|| наз. ка́рканне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гурча́ць, ‑чыць; незак.

Ствараць раўнамерныя, прыглушаным гукі (пра шум матораў, вады і пад.). Рухавік гурчыць роўна, аднатонна і яшчэ больш наганяе сум. Кулакоўскі. Песня звонка гучыць, І гурчаць цягачы. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Крыя́ць ’пачаць ачуньваць, папраўляцца’ (Нас.). Рэканструюецца як праславянскае ў форме акрыяць (гл.) (*okrьjati). Індаеўрапейскія паралелі праблематычныя. Параўн. Махэк IF, 53, 94. Не выключана, аднак, сувязь з лац. creare ’ствараць’, recreare ’акрыяць’ (Мацэнаўэр. LF, 9, 29).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)