пазапі́сваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. што. Запісаць, занесці на паперу ўсё, многае.
П. свае думкі.
2. што. Запісаць, нанесці на плёнку, пласцінку ўсё, многае.
П. песні на плёнку.
3. каго-што. Унесці ў спіс, рэестр і пад. ўсіх, многіх ці ўсё, многае; уключыць у лік каго-н. усіх, многіх.
П. у сведкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паказа́льнік, ‑а, м.
1. Надпіс, вяха, стрэлка і пад., якія служаць для паказвання чаго‑н. Паказальны дарог. □ Марудна пасоўваўся па беламу цыферблату чорны мінуты паказальны. Бядуля.
2. Даведачная кніга або даведачны спіс у кнізе. Бібліяграфічны паказальны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уключы́ць, -ючу́, -ю́чыш, -ю́чыць; -ю́чаны; зак.
1. каго-што ў што. Увесці, унесці ў склад, лік каго-, чаго-н.
У. у спіс навучэнцаў.
У. соль у рацыён жывёлы.
2. што ў што. Далучыць да сістэмы чаго-н.
У. апарат у сетку.
3. што. Прывесці ў дзеянне.
У. станок.
Уключы святло!
|| незак. уключа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. уключэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пералі́к, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пералічыць.
2. Спіс з пералічэннем чаго‑н. Далей ішоў яшчэ доўгі пералік розных відаў спорту, але мае вочы спыніліся на заманлівым слове «бокс», такім поўным мужнасці і вялікай, чароўнай магіі. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцэна́рый, ‑я, м.
1. Літаратурны твор, напісаны як аснова для пастаноўкі кінафільма. Сцэнарый фільма [«Тартак»] — дэбют І. Пташнікава ў жанры драматургіі. «ЛіМ».
2. Сюжэтная схема, план п’есы, оперы, балета.
3. Спіс дзеючых асоб п’есы з указаннем парадку і часу выхаду на сцэну.
[Іт. scenario ад scaena.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упіса́цца, -ішу́ся, -і́шашся, -і́шацца; -ішы́ся; зак., у што.
1. Запісацца куды-н.
У. ў спіс.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Умясціцца на якой-н. прасторы, у межах чаго-н. (разм.).
Сілуэт звера ўпісаўся ў здымак.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарманічна спалучыцца з акаляючым асяроддзем.
Новы дом упісаўся ў ансамбль вуліцы.
|| незак. упі́свацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упіса́ць, -ішу́, -і́шаш, -і́ша; -ішы́; -і́саны; зак.
1. каго-што. Напісаць, унесці куды-н., напр., у спіс.
У. прапушчаныя словы.
У. даўжнікоў у запісную кніжку.
У. новую старонку ў гісторыю (перан., высок.).
2. што. У матэматыцы: начарціць адну фігуру ўнутры другой з захаваннем пэўных умоў.
У. трохвугольнік у акружнасць.
3. што. З апетытам з’есці (разм.).
У. булку.
|| незак. упі́сваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пералі́к ’памылка пры падліку ў бок павелічэння сумы’ (Нас.), ’перападлік’ (ТСБМ, Бяльк.), пірялі́чка ’праверка ліку’ (Бяльк.). Укр. пере́лік ’спіс; справаздача’; рус. (паўд., зах.) перели́ка ’перападлік, праверка наяўнасці’ (Даль). Да пера- і лічы́ць (гл.), у значэнні ’падлік, пералік, праверка наяўнасці’, хутчэй за ўсё, калька з рус. пересчёт ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэе́стр, ‑а, м.
Пералік, спіс. Ёсель хоць і быў непісьменны, але вёў строгі рэестр імянін і ўсякіх сямейных свят у Панямоні. Колас. // Кніга для запісу спраў і дакументаў. Трэба дакументы сістэматызаваць, парабіць ім рэестры, каб было добра відаць, што адкуль і куды ідзе. Скрыган.
[Ад лац. registrum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запіса́ць, -пішу́, -пі́шаш, -пі́ша; -пішы́; -пі́саны; зак.
1. што. Адзначыць пісьмова для памяці.
З. лекцыю.
2. каго-што. Нанесці (голас, музыку і пад.) на плёнку з дапамогай спецыяльнага апарата.
З. на плёнку песню.
3. каго (што). Унесці ў спіс, уключыць у склад чаго-н.
З. на прыём.
|| незак. запі́сваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. запі́сванне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і за́піс, -у, м. Магнітафонны запіс.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)