ка́зка ж., прям., перен. ска́зка;
белару́скія наро́дныя ~кі — белору́сские наро́дные ска́зки;
усё гэ́та ~кі — всё э́то ска́зки;
◊ ба́біны (бабу́льчыны) ~кі — ба́бушкины ска́зки;
каза́ная к. — ста́рая исто́рия;
раска́зваць ~кі — расска́зывать ска́зки;
ні ў ка́зцы сказа́ць ні пяро́м апіса́ць — нар.-поэт. ни в ска́зке сказа́ть ни перо́м описа́ть;
к. пра бе́лага бычка́ — погов. ска́зка про бе́лого бычка́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дада́ць сов.
1. (дать недостающее) дода́ть;
аста́тнія гро́шы дада́м за́ўтра — остальны́е де́ньги дода́м за́втра;
2. мат. приба́вить;
да трох д. чаты́ры — к трём приба́вить четы́ре;
3. (сказать или написать в дополнение к чему-л.) доба́вить, приба́вить;
да ска́занага не́чага д. — к ска́занному не́чего доба́вить (приба́вить);
4. (присоединить) приложи́ть;
да зая́вы трэ́ба д. характары́стыку — к заявле́нию ну́жно приложи́ть характери́стику
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апіса́ць сов.
1. в разн. знач. описа́ть;
а. падаро́жжа — описа́ть путеше́ствие;
а. гаво́рку раёна — описа́ть го́вор райо́на;
а. маёмасць — описа́ть иму́щество;
а. акру́жнасць — описа́ть окру́жность;
2. (што на каго) завеща́ть (что кому); отписа́ть (что кому);
а. дом на сы́на — завеща́ть (отписа́ть) дом сы́ну;
◊ ні ў ка́зцы сказа́ць, ні пяро́м а. — нар.-поэт. ни в ска́зке сказа́ть, ни перо́м описа́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напро́ці
1. предлог с род. (в пространственном знач.) напро́тив, про́тив;
2. предлог с род. (во временном знач.) переводится описательными конструкциями: ісці́ н. но́чы идти́ на́ ночь гля́дя;
ён стаі́ць н. ве́ку — у него́ вся жизнь впереди́;
3. нареч. напро́тив;
н. сядзе́ў малады́ чалаве́к — напро́тив сиде́л молодо́й челове́к;
4. нареч. напереко́р, напро́тив;
сказа́ць н. — сказа́ть напереко́р (напро́тив)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паваро́чвацца несов.
1. в разн. знач. повора́чиваться; (поворачивать голову, туловище в какую-л. сторону — ещё) обора́чиваться; см. павярну́цца 1;
2. разг. (быстрее что-л. делать) повора́чиваться;
хутчэ́й ~вайся! — скоре́е повора́чивайся!;
3. страд. повора́чиваться; обора́чиваться; обраща́ться; наклоня́ться; употребля́ться, испо́льзоваться; перевора́чиваться; см. паваро́чваць 2-6;
4. разг. (пребывать) находи́ться, обрета́ться;
◊ язы́к не ~ваецца сказа́ць — язы́к не повора́чивается сказа́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нельзя́ нареч. (невозможно) не́льга; (не дозволено, не следует) нямо́жна;
их нельзя́ останови́ть іх не́льга спыні́ць;
вам нельзя́ кури́ть вам нямо́жна куры́ць;
нельзя́ не согласи́ться, не призна́ть не́льга не згадзі́цца, не прызна́ць;
нельзя́ ли сде́лать э́то, помо́чь ему́ ці не́льга зрабі́ць гэ́та, дапамагчы́ яму́;
как нельзя́ як мага́;
как нельзя́ лу́чше, ху́же як мага́ лепш (як найле́пш), горш (як найго́рш);
нельзя́ сказа́ть, что́бы… не́льга сказа́ць, каб…
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хоро́ший
1. до́бры;
хоро́шее настрое́ние до́бры настро́й;
хоро́шие ве́сти до́брыя ве́сткі;
хоро́ший знако́мый до́бры знаёмы;
2. (красивый) прыго́жы, харо́шы;
◊
жить по хоро́шему жыць у зго́дзе (до́бра);
хоро́шее де́ло! ирон. до́брая спра́ва!;
хоро́ш, не́чего сказа́ть! ну і ну, няма́ чаго́ каза́ць!;
хоро́шему всю́ду хорошо́ до́браму чалаве́чку до́бра і ў запе́чку, а благаце́ бла́га і на куце́; до́брая душа́ нап’е́цца і з каўша́;
хоро́ш гусь! до́брая ца́ца!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
урэ́заць сов.
1. прям., перен. уре́зать;
у. крысо́ — уре́зать полу́;
у. расхо́ды — уре́зать расхо́ды;
2. вре́зать, вста́вить;
у. замо́к у дзве́ры — вре́зать (вста́вить) замо́к в дверь;
3. разг. наре́зать; отре́зать (немного);
у. хле́ба — отре́зать хлеба;
4. разг. (о музыке) гря́нуть;
у. по́льку — гря́нуть по́льку;
5. прост. (сделать или сказать что-л. неожиданное) отколо́ть;
6. прост. груб. сма́зать, уда́рить;
у. па тва́ры — сма́зать (уда́рить) по лицу́;
◊ у. шту́ку — отколо́ть но́мер; отмочи́ть шту́ку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
не́чегоII (незачем) нареч., разг. няма́ чаго́; не́чага; (не надо) не трэ́ба;
не́чего об э́том говори́ть няма́ чаго́ (не́чага, не трэ́ба) пра гэ́та гавары́ць;
э́тим не́чего шути́ть гэ́тым не трэ́ба (не́чага) жартава́ць;
да тут и ду́мать не́чего ды тут і ду́маць няма́ чаго́ (не́чага);
не́чего спеши́ть няма́ чаго́ (не́чага, не трэ́ба) спяша́цца;
◊
от не́чего де́лать ад няма́ чаго́ рабі́ць;
не́чего сказа́ть! што і каза́ць!, няма́ што і каза́ць!;
де́лать не́чего нічо́га не зро́біш.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
приба́вить сов.
1. (добавить) дада́ць, даба́віць;
приба́вить со́ли в суп дада́ць (даба́віць) со́лі ў суп;
2. (увеличить) прыба́віць; павялі́чыць (што);
приба́вить ша́гу прыба́віць кро́ку;
приба́вить зарпла́ту прыба́віць (павялі́чыць) зарпла́ту;
3. (сказать или написать в дополнение) дада́ць;
приба́вить от себя́ дада́ць ад сябе́;
4. (в весе) разг. прыба́віць, прыба́віцца, прыбы́ць;
она́ приба́вила в ве́се не́сколько килогра́ммов яна́ прыба́віла (прыба́вілася, прыбыла́) у вазе́ на не́калькі кілагра́маў;
5. перен. (преувеличить) разг. перабо́льшыць, перавялі́чыць; (приврать) прыхлусі́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)