пассяка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Ссячы ўсё, многае. [Дзядуля:] — А ясакары рана пассякалі, рана. Ім яшчэ жыць бы ды жыць. Мяжэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ленава́цца, ляну́юся, ляну́ешся, ляну́ецца; ляну́йся; незак., з інф.

3 ленасцю адносіцца да справы, ляніва рабіць што-н.

Л. рана ўставаць.

|| зак. паленава́цца, -ляну́юся, -ляну́ешся, -ляну́ецца; -ляну́йся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закуры́ць², -уру́, -у́рыш, -у́рыць; зак.

1. што, чаго і без дап. Запаліць і пачаць курыць.

З. люльку.

2. Стаць курцом.

Ён рана закурыў.

|| незак. заку́рваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ірва́ны і (пасля галосных) рва́ны, -ая, -ае.

1. Падраны на кавалкі.

Ірваныя паперы.

2. Парваны ў розных месцах; падраны, дзіравы.

Ірванае адзенне.

3. перан. 3 няроўнымі краямі.

Ірваная рана.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зарубцава́ны, ‑ая, ‑ае.

Які зажыў, зарубцаваўся. Зарубцаваная рана.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рва́ный

1. парва́ны; (о ткани, бумаге и т. п.) падра́ны;

2. (с неровными краями) ірва́ны, (после гласных) рва́ны;

рва́ная ра́на мед. рва́ная ра́на.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ра́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Памянш. да рана ​1 (у 1 знач.); невялікая рана. На назе, трошачкі вышэй за калена, Алімпа знайшла ў .. [Валодзі] ранку. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паджы́ць, ‑жыве; зак.

Разм. Крыху, злёгку загаіцца, падлячыцца. Рана паджыла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ра́нні, -яя, -яе.

1. Які мае адносіны да рання; ранішні.

У р. час.

2. Які з’яўляецца самай першай, пачатковай парой якога-н. часу, пачаткам пэўнага працэсу, першай стадыяй развіцця.

Р. вечар.

Ранняе Сярэдневякоўе.

3. Які наступае раней, чым звычайна (пра поры года, час сутак і пад.).

Ранняя зіма.

◊

Малады ды ранні (разм., часцей неадабр.) — пра вопытнага, спрактыкаванага не па гадах чалавека.

Ранняя птушка — пра таго, хто рана ўстае, з’яўляецца рана дзе-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ра́ніць 1 ’параніць’ (ТСБМ, Стан., Сл. ПЗБ), ра́ніцца ’атрымаць раненне’ (ТС), ст.-бел. ранити ’раніць’. Гл. рана 1.

Ра́ніць 2 ’сцвярджаць, што яшчэ рана’ (Нас.), ра́ніцца ’прыходзіць, рабіць раней вызначанага часу’ (Нас., Касп.; ашм., Стан.), сюды ж, магчыма, рані́ць ’не ў тэрмін нарадзіць’ (Сл. ПЗБ), рані́цца ’рана што-небудзь рабіць’ (там жа). Гл. рана 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)