сіву́ха, ‑і, ДМ ‑вусе, ж.
Дрэнна ачышчаная жытняя гарэлка. [Язэп і Тамаш:] — Колькі мы можам выпіць гэтае самаробнае сівухі. Чорны. // Разм. Пра гарэлку наогул. І алкаголік даўгалыгі Сячэ сябе, сячэ за двух, Нібыта хоча з цела выгнаць Гарэлкі дух, сівухі дух! Сербантовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэра́ска, ‑і, ДМ ‑расцы; Р мн. ‑сак; ж.
Памянш.-ласк. да тэраса (у 1, 4 знач.). Вяргіні і мальвы захінулі ўвесь падмурак, і таму здавалася, што сам дамок з вастраверхім дахам і зашклёнай тэраскай нібыта стаіць на кветках. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паплі́н ’шаўковая, паўшаўковая або баваўняная тканіна з дробным папярочным рубчыкам’ (ТСБМ). З рус. попли́н ’тс’, якое з франц. popeline, papeline ад італ. papalino ’папскі’, таму што гэтая тканіна нібыта першапачаткова выраблялася ў папскай рэзідэнцыі ў Авіньёне (гл. Фасмер, 3, 327; там жа і інш. літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ро́зведы, ‑аў; адз. няма.
Разм. Дзеянне паводле дзеясл. разведаць (у 1 знач.). Перш чым вязаць падбухторшчыка Гарасіма ды адсылаць у астрог, .. [стараста] запрог каня і сам рвануў у воласць у розведы. Якімовіч. [Сцёпка], нікому нічога не кажучы, вырашыў: «Зайду ў розведы [да Каржакевіча] нібыта пазычыць чаго». Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
феты́ш, ‑а, м.
1. Па ўяўленню першабытных народаў — прадмет, нібыта надзелены звышнатуральнай магічнай сілай, дзякуючы чаму служыў аб’ектам рэлігійнага культу.
2. перан. Тое, што карыстаецца бясспрэчным прызнаннем, чаму слепа вераць і пакланяюцца. Эпоха сацыялізма разбурыла фетыш, створаны вакол золата эксплуататарскімі класамі. Кучар.
[Фр. fétiche.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выгіна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да выгнуцца.
2. Згінацца то ў адзін, то ў другі бок, прымаць звілісты напрамак. К[у]рчылася, выгіналася шэра-цёмная гадзюка. Грамовіч. То цераз алешнік, то праз дубнякі, То борам, нібыта жалезная змейка, Паўзе, выгінаецца вузкакалейка. Зарыцкі.
3. Зал. да выгінаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амплуа́, нескл., н.
Пэўнае характэрнае кола роляў, якія выконваюцца акцёрам. Часта пішуць і кажуць, што роля Самахвальскага стаіць убаку, асобна, у маёй творчасці, што яна нібыта не ў маім амплуа. Сяргейчык. // перан. Круг заняткаў каго‑н. [Смірын:] — Дык якое ж ваша амплуа: артапедыя ці судова-медыцынская экспертыза? Алешка.
[Фр. emploi — ужыванне, роля.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зму́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
Мучэннямі давесці да поўнай знямогі. Змучыць допытамі і катаваннямі. // Крайне стаміць, знясіліць, прымусіўшы цяжка працаваць, зносіць нягоды і пад. Яўген быццам і не заўважаў ляснога хараства, працаваў з нейкім бяздумным шалам, нібыта хацеў змучыць сябе, знясіліць, заганяць цяжкай работаю. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разары́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
Пазбавіць дастатку, багацця; давесці да беднасці, галечы. Платону здавалася, што заўсёды над ім дзейнічаюць нейкія чорныя сілы, хочуць яго разарыць, бо кожны раз, як малоць яму, вецер падае, а калі ён і ёсць, дык нібыта толькі так, для смеху. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стамі́цца, стамлюся, стомішся, стоміцца; зак.
Адчуць стомленасць, зморанасць; замарыцца, знясіліцца. Падбіўся я. Спацеў і так стаміўся, Нібыта ў спёку цэлы дзень касіў Тупой касой... Сіпакоў. Калі стамлюся некалі праз меру, Адчуць бы мне падтрымку рук тваіх, І я ў прыліў магутных сіл паверу, Бо мы — ўдваіх. Пысін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)