намя́ць, -мну́, -мне́ш, -мне́; -мнём, -мняце́, -мну́ць; -мні́; зак., чаго.
1. Размінаючы, прыгатаваць пэўную колькасць чаго-н.
Н. гліны.
2. Прымяць, змяць што-н.
Н. саломы.
3. Тое, што і нацерці (у 5 знач.; разм.).
Н. лёну.
◊
Намяць бакі каму (разм.) — пабіць каго-н.
|| незак. наміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
націра́ць несов.
1. в разн. знач. натира́ть; (мелом — ещё) мели́ть;
2. (льна, пеньки) намина́ть;
1, 2 см. наце́рці
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
надра́іць, ‑аю, ‑аіш, ‑аіць; зак., што.
Начысціць, нацерці да бляску. Надраіць палубу. □ У суботу пасля работы мы выпрасавалі касцюмы, пагаліліся і так надраілі чаравікі, што яны аж зіхацелі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панаціска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. чаго. Выціснуць чаго‑н. у якой‑н. колькасці. Панаціскаць соку з ягад.
2. што. Разм. Нацерці на чым‑н. (мазалі). Панаціскаць мазалі на руках.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панаганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; зак.
1. каго-чаго. Нагнаць, сабраць у адным месцы многа каго-, чаго-н.
П. жывёлы на бойню.
П. лодак у бухту.
2. што. Нацерці (пра мазалі).
П. мазалі на руках.
3. што. Набіваючы, насадзіць на што-н. усё, многае.
П. абручы на бочку.
4. чаго. Увагнаць многа чаго-н. куды-н.
П. цвікоў у сцяну.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
націра́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. націраць — нацерці (у 1, 2 знач.).
2. Разм. Лекі для расцірання (хворага месца), уцірання ў скуру. Прыехала.. [Прыбыткоўская] аўтобусам у горад, адразу ў аптэку, узяла.. націранне ад болю ў назе. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расце́рціся, разатру́ся, разатрэ́шся, разатрэ́цца; разатро́мся, разатраце́ся, разатру́цца; расцёрся, -це́рлася; разатры́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Размяцца, ператварыцца ў парашок і пад. у працэсе трэння.
2. Нацерці сябе чым-н.
Р. мокрым ручніком.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пракласціся, пратаптацца (пра дарогу, сцежку і пад.; разм.).
|| незак. расціра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; наз. расціра́нне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абрэ́зацца, ‑рэжуся, ‑рэжашся, ‑рэжацца; зак.
Параніць сябе чым‑н. вострым; парэзацца. Сухая папараць шорсткая пасля зімы, Ашмаргні галінку — абрэжашся. Пташнікаў. // Нацерці цела чым‑н. цвёрдым (звычайна пра каня). Абрэзаўся і абмуляўся Гнедчык, ісці не хоча, галавою матае. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намы́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.
Нацерці мылам, пакрыць мыльнай пенай. Намыліць бялізну. Намыліць рукі. □ Намыліць кашулю не было чым, і .. [Люба] доўга церла яе рукамі. Чорны.
•••
Намыліць галаву (шыю) каму — строга спагнаць з каго‑н. за што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намя́ць, ‑мну, ‑мнеш, ‑мне; ‑мнём, ‑мняце; зак., чаго.
1. Размінаючы, прыгатаваць нейкую колькасць чаго‑н. Намяць гліны.
2. Прымяць, змяць што‑н. Намяць травы ў садзе. Намяць кулявой саломы.
3. Разм. Тое, што і нацерці (у 5 знач.).
•••
Намяць бакі — пабіць каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)