індыві́дуум, ‑а, м.

Кніжн. Кожны самастойна існуючы жывы арганізм; асобіна. // Асобны чалавек, асоба.

[Лац. individuum — асобіна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надзёншчына, ‑ы, ж.

Разм. Надзённыя клопаты; тое, што бывае кожны дзень. Аднастайнасць надзёншчыны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тарцыя́рка ’багамольная жанчына, якая дала абяцанне кожны дзень хадзіць у касцёл’ (Скарбы). З польск. tercjarka ’прыналежная да ордэна св. Францыска’, ад tercja ’кананічная гадзіна’ (< лац. tertius ’трэці’, г. зн. ’прыналежны да 3‑й ступені ў ордэне’, гл. Брукнер, 569).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

смакава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; незак., што.

1. Есці або піць паволі, з асалодай, каб адчуць смак (у 1 і 2 знач.).

С. кляновы сок.

С. кожны глыток.

2. Есці ці піць на пробу; каштаваць.

Асцярожна с.

3. перан. Успрымаць, адчуваючы асаблівае задавальненне, цешыцца, радавацца чаму-н.

С. апошнія навіны.

|| наз. смакава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трапята́ць, -пячу́, -пе́чаш, -пе́ча; -пячы́; незак.

1. Дрыжаць, рухацца, варушыць чым-н.

Лісце трапятала на ветры.

Верабей трапеча крыламі.

2. Мільгаць (пра агонь, святло і пад.).

Удалечыні трапяталі невядомыя агеньчыкі.

3. Узмоцнена, часта біцца (пра сэрца).

Сэрца трапятала ад радасці.

4. Адчуваць страх перад кім-н.

Перад ім кожны трапеча.

|| наз. трапята́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павыскуба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Выскубці адно за другім усё, многае. Павыскубаць пер’е. □ Пагнуліся, пакурчыліся бярозы [на шляху].. Многа гадоў ветрам прасвістала па бярэзніку, а кожны гнуў, кожны патузаць хацеў за тонкія зялёныя каснікі. І павыскубалі гэтыя каснікі. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Міне́я ’царкоўная кніга з тэкстам набажэнстваў на кожны дзень месяца, якая змяшчае і жыцці святых, апавяданні аб царкоўных святах’ (ТСБМ). Ст.-рус. минеꙗ ’тс’ (XI ст.), запазычанае з с.-грэч. μηναῖον, мн. л. μηναῖα ’месячныя’ (Праабражэнскі, 1, 537; Фасмер, 2, 624).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пакварта́льны, ‑ая, ‑ае.

Які праводзіцца кожны квартал; разлічаны на квартал. Паквартальная справаздача. Паквартальны план.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вся́кий мест. уся́кі; (всяческий, разный) усяля́кі; (каждый) ко́жны;

◊

во вся́ком слу́чае ва ўся́кім ра́зе;

на вся́кий слу́чай на ўся́кі вы́падак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ша́хматы, -мат.

1. Гульня белымі і чорнымі фігурамі і пешкамі на дошцы ў 64 клеткі, якая заключаецца ў тым, што кожны з двух партнёраў імкнецца аб’явіць мат¹ каралю саперніка, а таксама адпаведны від спорту.

Гуляць у ш.

Першынство свету па шахматах.

2. Фігуры і пешкі для такой гульні.

Дарожныя ш.

|| прым. ша́хматны, -ая, -ае.

Ш. гурток.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)