падрыўні́к, ‑а, м.
Спецыяліст па падрыўных работах. Звычайна падрыўнікі выходзілі на чыгунку невялічкімі групамі, чалавек пяць-шэсць. Кулакоўскі. Чуваць, Як пад зямлёй падрыўнікі Узрываюць ноччу вугальныя глыбы. Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падзяме́лле, ‑я, н.
Памяшканне пад зямлёй. Выйсце з падзямелля. □ У вялізным падзямеллі знойдзена месца, дзе быў пахаваны апошні кобрынскі князь. «Помнікі». У цёмных, сырых падзямеллях таміліся непакорныя. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыры́канне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. чырыкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Верабейчыкі з вясёлым чырыканнем снуюць у паветры. Колас. Белагрудыя ластаўкі з вясёлым чырыканнем снавалі высока над зямлёй. Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зра́ння, прысл.
Разм. Тое, што і зранку. Хмаркі, што зрання навісалі над зямлёй, разбегліся, прапалі недзе, і з неба выглядала ўжо сонца. Галавач. Ужо зрання працуюць кавалі, вырабляючы вострыя сякеры, нажы. Багдановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разьбя́рства, ‑а, н.
Разьбярская справа. А па баках [сцэны] таксама ўзоры .. разьбярства [Чарэпкі]: рабочы высока ўзняў молат па-над зямлёй... Барашка. Знойдзеная іконка — сапраўдны шэдэўр разьбярства па каменю — сведка сувязі Полацка з Візантыяй. Штыхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цалава́цца, ‑луюся, ‑луешся, ‑луецца; незак.
Цалаваць адзін аднаго. Пракоп абняў Лапка, і сталі яны цалавацца. Колас. [Бацька] ўсіх абнімаў, цалаваўся з усімі рабочымі. Лынькоў. / у перан. ужыв. Плыла, цалавалася хмарка з зямлёй. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раса́днік, ‑а, м.
1. Спецыяльная скрынка з зямлёй для вырошчвання расады.
2. Месца, дзе вырошчваюць маладыя расліны, расаду. Хаты разбегліся ў бакі і.. на пляц пазіраюць нясмела з-за густа зачастаколеных расаднікаў. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падваро́тніца, ‑ы, ж.
Дошка, якая закрывае шчыліну паміж варотамі (радзей дзвярамі) і зямлёй. Бацька ў доўгім кажусе, перацягнуты рамянём, вымае падваротніцу і адчыняе вароты. Брыль. [Іван і Шмігельскі] абышлі вугал гумна, пераступілі цераз падваротніцу бакавых дзвярэй. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зраўнава́цца, -ну́юся, -ну́ешся, -ну́ецца; -ну́йся; зак.
1. Стаць роўным, гладкім, аднолькавым з кім-, чым-н.
Курган асеў, зраўнаваўся з зямлёй.
2. кім-чым. Рухаючыся, апынуцца побач, на адной лініі з кім-, чым-н.
Коннікі зраўнаваліся.
3. з кім-чым. Стаць роўным каму-, чаму-н. у якіх-н. адносінах; параўнацца.
З. з сябрамі ў вучобе.
Хто з ім можа з. ў гэтай справе.
|| незак. зраўно́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распасце́рціся, -стру́ся, -стрэ́шся, -стрэ́цца; -стро́мся, -страце́ся, -стру́цца; распасцёрся, -сце́рлася; -стры́ся; зак.
1. Легчы або паваліцца, шырока расхінуўшы рукі, ногі.
Ранены распасцёрся на зямлі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Заняць сабой шырокі абшар, вялікую прастору.
Над зямлёй распасцёрся купал неба.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пашырыць сферу свайго дзеяння, уплыву.
Дзейнасць мясцовых эколагаў распасцерлася на суседнія раёны.
|| незак. распасціра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)