акупа́цыя, ‑і, ж.

Часовы захоп тэрыторыі адной дзяржавы ўзброенымі сіламі другой. Акупацыя краіны. Гады акупацыі.

[Лац. occupatio — захоп.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

знешнеэканамі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да эканамічных сувязей (дзяржавы) з замежнымі краінамі. Знешнежанамічная палітыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мемара́ндум, ‑а, м.

Дыпламатычны дакумент, у якім выказаны погляды ўрада дзяржавы па якому‑н. пытанню.

[Ад лац. memorandum — што трэба помніць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

натураліза́цыя, ‑і, ж.

Прыняцце іншаземцаў і асоб без грамадзянства ў грамадзянства або падданства пэўнай дзяржавы.

[Ад лац. naturalis — прыродны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Падда́ны ’асоба, якая знаходзіцца ў падданстве якой-н. дзяржавы’. Ст.-бел. подданый ’падданы’ (1434 г.). З польск. poddany (Булыка, Лекс. запазыч., 21). Польскае слова калькуе лац. subditus ’тс’ (Фасмер, 3, 296).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

геапалі́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

Палітычная канцэпцыя, згодна з якой знешняя палітыка дзяржавы вызначаецца пераважна геаграфічнымі фактарамі, становішчам краіны, а таксама сама́ знешняя палітыка, што абапіраецца на такую канцэпцыю.

|| прым. геапаліты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адста́ўка, -і, ДМ -та́ўцы, ж.

Канчатковае звальненне з вайсковай, а таксама з дзяржаўнай службы.

Капітан у адстаўцы.

Выйсці ў адстаўку.

◊

Адстаўка кабінета, урада — выхад у сувязі з вотумам недавер’я або зменай кіраўніка дзяржавы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адчужа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. што. Перадаваць (маёмасць) у карысць другой асобы, дзяржавы або грамадскіх арганізацый (афіц.).

2. каго-што. Аддаляць, адасабляць (кніжн.).

Эгаізм адчужае сяброў.

|| наз. адчужэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

но́та², -ы, ДМ но́це, мн. -ы, нот, ж.

Афіцыйны дыпламатычны зварот урада адной дзяржавы да другой.

Н. пратэсту.

○

Вербальная нота — дыпламатычная нота без подпісу, якая прыраўноўваецца да вуснай заявы.

|| прым. но́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грані́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.

Лінія, якая раздзяляе тэрыторыі сумежных дзяржаў.

Дзяржаўная г.

◊

За граніцай — у замежных дзяржавах.

За граніцу — у замежныя дзяржавы.

З-за граніцы — з замежных дзяржаў.

|| прым. грані́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)