вы́мачыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Разм. Стаць мокрым; змокнуць. Трава была росная, халодная. Паўзучы па ёй, я вымачыўся па самыя вушы. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утулі́ць, утулю, утуліш, утуліць; зак., што.
1. Схаваць унутр чаго‑н. Жанчына падышла, .. асцярожненька, спакваля села і раптам утуліла твар у адварот халата, ціха заплакала. Кулакоўскі. Сінічкін.. падняў каўнер свайго габардзінавага плашча, утуліў у яго вушы. Пестрак.
2. Уцягнуць, увабраць унутр чаго‑н. (пра галаву). Маленькі, шчуплы стараста раптам зрабіўся яшчэ меншым, сціснуўся, утуліў галаву ў плечы, нібы на яго замахнуліся кіем. Шамякін.
3. Прыціснуць вушы да галавы (пра каня і пад.). Конь зноў ірвануў угору галаву, утуліў вушы і неяк вінавата маргнуў вялікімі, кожнае па лапцю, павекамі. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракрыча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; зак.
1. Абазвацца крыкам.
Пракрычала дзіця.
2. што і без дап. Вымавіць, гучна крычучы.
П. «ура».
3. Правесці які-н. час крычучы.
◊
Пракрычаць вушы каму пра каго-што, аб кім-чым (разм., неадабр.) — надакучыць бясконцымі расказамі, нястрымнай балбатнёй пра што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крэ́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.
Разм. Дранцвець, нямець ад холаду. Крэплі рукі — не бралі лейцаў — і шчыпала за вушы, як у мароз. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заса́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад заса́ліць.
2. у знач. прым. Запэцканы, зашмальцаваны. [Афанасій] нацягнуў на вушы засаленую шапку і выйшаў. Лукша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тырчко́м, прысл.
Разм. У вертыкальным становішчы; стаўма. Сабака прысеў на заднія лапы, паставіў тырчком вушы і чакае, калі да мяча наблізіцца Жорык. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вухла́сты ’з вялікімі вушамі’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб., Байк. і Некр.). Адназоўнікавы прыметнік; параўн. галава́сты, спіча́сты (ад галава, спіца) з характэрнай суфіксацыяй; ад незафіксаванага *вухлы экспр. ’вушы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазасту́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Застудзіць усё, многае. Пазастуджваць ногі.
2. Прастудзіць усіх, многіх або ўсё, многае. Пазастуджваць дзяцей. Пазастуджваць вушы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўсміха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Усміхацца некаторы час. Паслухалі прафесары, пазатыкаўшы вушы, паўсміхаліся і параілі ехаць мне дадому ды іграць на вечарынках. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разве́сіць, -ве́шу, -ве́сіш, -ве́сіць; -ве́шаны; зак., што.
1. Павесіць у розных месцах, развешаць (разм.).
Р. сушыць бялізну.
2. Шырока, у розныя бакі раскінуць (галіны).
Клён развесіў сваё голле.
◊
Развесіць вушы (разм., іран.) — слухаць што-н. з цікавасцю і даверлівасцю.
Развесіць губы (разм., іран.) — быць пасіўным, безуважным.
|| незак. разве́шваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)