каза́рма, -ы, мн. -ы, -за́рм і -аў, ж.
1. Спецыяльнае памяшканне для размяшчэння вайсковых часцей.
2. перан. Пра вялікі непрыгожы змрочны будынак.
|| прым. каза́рменны, -ая, -ае.
Казарменная дысцыпліна.
○
Казарменнае становішча — пастаяннае знаходжанне ў вайсковай часці або на прадпрыемстве людзей, пераведзеных на ваеннае становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кампа́нія², -і, мн. -і, -ній, ж.
1. Сукупнасць ваенных аперацый, аб’яднаных агульнай стратэгічнай мэтай.
Руска-японская к.
2. Перыяд знаходжання карабля ў плаванні або ваенных аперацый флоту.
3. Мерапрыемствы для ажыццяўлення чарговай важнай грамадска-палітычнай або гаспадарчай задачы.
Выбарчая к.
Пасяўная к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
канькі́, -о́ў, адз. канёк, -нька́, м.
1. Спартыўны інвентар, які складаецца са спецыялізаванага абутку і прымацаваных да яго рухомых ці нерухомых вузкіх сталёвых палазкоў; прызначаны для катання на лёдзе.
Фігурныя к.
2. Канькабежны спорт (разм.).
Мой любімы спорт — к.
|| прым. канько́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ка́псула, -ы, мн. -ы, -сул, ж.
1. Абалонка з жэлаціну, крухмалу або іншага рэчыва для вадкіх ці парашкападобных лекаў.
Валідол у капсулах.
2. Назва злучальнай абалонкі ў розных органаў або іх частак (спец.).
3. Частка касмічнага лятальнага апарата.
|| прым. ка́псульны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
качарга́, -і́, ДМ -рзе́, мн. качэ́ргі і (з ліч. 2, 3, 4) качаргі́, -чэ́ргаў, ж.
Тоўсты жалезны прут, сагнуты на канцы, для перамешвання паліва ў печы, выграбання попелу.
|| памянш. качарэ́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
|| прым. качарго́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ку́ля, -і, мн. -і, куль, ж.
Невялікі свінцовы або стальны прадаўгаваты снарад для стральбы з ручной агнястрэльнай зброі і кулямётаў.
Трасіруючая к.
Бранябойная к.
◊
Адліваць кулі (разм.) — ілгаць, хлусіць.
Вылецець куляй (разм.) — імкліва выбегчы адкуль-н.
|| прым. кулявы́, -а́я, -о́е.
Кулявое раненне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сервірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., што.
Падрыхтаваць (падрыхтоўваць) стол для (абеду, вячэры і пад.), расстаўляючы посуд і стравы ў пэўным парадку.
С. стол.
|| наз. сервірава́нне, -я, н. і сервіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж.
|| прым. сервіро́вачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
смець, сме́ю, сме́еш, сме́е; незак., з інф.
1. Адважвацца, мець смеласць для чаго-н.
Не с. спрачацца.
2. Мець права на што-н.
Ніхто не смее парушаць закон.
◊
Не смей(це) (разм.) — строгая забарона што-н. рабіць.
|| зак. пасме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спрэ́гчыся¹, спрагу́ся, спражэ́шся, спражэ́цца; спражо́мся, спражаце́ся, спрагу́цца; спро́гся, спрэ́глася; спражы́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Запрэгчы разам (пра коней, валоў і пад.).
2. перан. Аб’яднацца для выканання якой-н. справы (разм.).
|| незак. спрага́цца, -а́ецца; -а́емся, -а́ецеся, -а́юцца (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сяке́ра, -ы, мн. -ы, -ке́р, ж.
1. Насаджаная на тапарышча металічная прылада для сячэння з лязом з аднаго боку і абухом з другога.
Бацька купіў новую сякеру.
2. Прымітыўная выкапнёвая прылада з крэменю.
|| памянш. сяке́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)