цо́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Тое, што і цапаць. Штохвіліны ўраднік цопаў сябе рукою па лысіне. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чужа́цкасць, ‑і, ж.
Уласцівасць чужацкага. Васіль адолеў сябе, сваю чужацкасць, кінуў спадылба раўнівы позірк: — А ты як? Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юро́дстваваць, ‑твую, ‑твуеш, ‑твуе; незак.
1. Быць юродзівым (у 2 знач.).
2. Рабіць недарэчныя ўчынкі, неразумна паводзіць сябе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыдо́брыцца ’выклікаць чыю-небудзь прыхільнасць да сябе, увайсці ў ласку да каго-небудзь, робячы паслугі, падарункі і пад.; паддобрыцца’ (ТСБМ), прыдабры́цца ’прыкінуцца добрым’ (ашм., Стан.). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад добр‑, гл. добры.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
удава́ць, удаю, удаеш, удае; удаём, удаяце; незак.
Разм.
1. Незак. да удаць.
2. (пераважна са словамі «сябе», «з сябе»). Рабіць выгляд, паказваць; прыкідвацца. Не кідалася [Верачка] радасна да Яўхіма, удавала сябе нават абыякавай, але Яўхім бачыў: рада яму, падабаецца ёй. Мележ. Пытанні і абвінавачванні сыпаліся на Смірніцкага, як удары. Але ён не ўгінаў галавы пад іх цяжарам, ён толькі чырванеў і ўдаваў з сябе пакрыўджанага ды гордага чалавека. Шахавец. [Надзя] ўдае, што кудысьці спяшаецца. Козел.
3. Здавацца. Лаза .. зазелянела першым, яшчэ не густым, кволым лісцем, і здаля, з берага, удавала не зялёнаю, а празрыста-жоўтаю. Сачанка. Як дамоў ішла Хрысціна — не згадала, Незнаёмаю мясціна ўдавала. Дзяргай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падгарну́ць, ‑гарну, ‑горнеш, ‑горне; зак., што і чаго.
1. Загнуць, падагнуць край чаго‑н. Падгарнуць прасціну. Падгарнуць посцілку пад сяннік. // Засунуць, схаваць пад што‑н. [Дзяўчына] паправіла хустку, падгарнуўшы пад яе пасмачкі [валасоў]. Пестрак.
2. Падграбці граблямі. Падгарнуць сена. // Падсунуць куды‑н., пад каго‑, што‑н. Падгарнуць пад сябе саломы. □ Пацейчык падгарнуў пад сябе торбу з хлебам і заснуў. Чорны. // Разм. Падагнуць, падсунуць, падкурчыць пад сябе. На падлозе, падгарнуўшы пад галаву голыя рукі, стагнаў збіты, акрываўлены чалавек. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жрэц, жраца́, мн. жрацы́, жрацо́ў, м.
1. У старажытных рэлігіях: свяшчэннаслужыцель, які спраўляў богаслужэнне і выконваў абрад ахвярапрынашэння.
2. перан., чаго. Той, хто прысвяціў сябе служэнню чаму-н. (навуцы, мастацтву і пад.).
Жрацы мастацтва.
|| ж. жры́ца, -ы, мн. -ы, жрыц.
|| прым. жрэ́цкі, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераня́ць, перайму́, пяро́ймеш, пяро́йме; пяро́ймем, пяро́ймеце, пяро́ймуць; пераня́ў, -няла́, -ло́; пераймі́; пераня́ты; зак.
1. што. Запазычыць, унаследаваць, зрабіць прывычным для сябе.
П. вопыт.
П. дурныя звычкі.
2. каго-што. Перахапіць, перагарадзіць шлях каму-, чаму-н.
П. статак.
|| незак. перайма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. перайма́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праяві́ць, -яўлю́, -я́віш, -я́віць; -я́ўлены; зак., што.
1. Робячы што-н., выявіць наяўнасць якіх-н. якасцей, уласцівасцей.
П. назіральнасць.
П. клопат.
П. сябе (выявіць свае магчымасці).
2. Апрацаваўшы хімічна, зрабіць бачным адлюстраванне сфатаграфаванага прадмета (спец.).
П. плёнку.
|| незак. праяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. праяўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разагрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -рэ́ты; зак.
1. што. Грэючы, зрабіць цёплым, гарачым.
Р. суп.
2. Нагрэўшы, падрыхтаваць да дзеяння, выкарыстання.
Р. матор.
3. каго-што. Выклікаць адчуванне цяпла ў целе (разм.).
Р. сябе работай.
|| незак. разаграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. разаграва́нне, -я, н.
|| наз. разагрэ́ў, -грэ́ву, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)