Verbum

ву́сце, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Месца ўпадзення ракі (у мора, возера ці ў іншую раку).

В.

Прыпяці.

2. Выхадная адтуліна чаго-н.

В. ствала шахты.

В. сеткі.

|| памянш. ву́сцейка, -а, мн. -і, -аў, н. (да 2 знач.; спец.).

|| прым. ву́сцевы, -ая, -ае (да 1 знач.).

вы́седзець, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

1. без дап. Прасядзець, прабыць дзе-н. пэўны час.

В. пры хворым цэлыя суткі.

2. каго. Вывесці птушанят, седзячы на яйках.

В. куранят.

3. перан., што. Дасягнуць чаго-н. доўгім сядзеннем (разм., жарт.).

В. дысертацыю.

|| незак. высе́джваць, -аю, -аеш, -ае.

вы́хадзіць¹, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак. (разм.).

1. што. Абысці пехатой многія мясціны.

В. усе навакольныя лясы.

2. без дап. Прахадзіць які-н. час.

Выхадзіў палавіну дня.

3. што. Дабіцца чаго-н., доўга або неаднаразова ходзячы.

Нічога мы там не выхадзілі.

|| незак. выхо́джваць, -аю, -аеш, -ае.

га́ма¹, -ы, мн. -ы, гам, ж.

1. Паслядоўны рад музычных гукаў, які павышаецца або паніжаецца ў межах адной ці некалькіх акта́ў.

Мінорная г.

2. перан., чаго. Паслядоўны рад аднародных, але па-рознаму зменлівых якасцей, з’яў.

Г. фарбаў.

Г. гукаў.

|| прым. га́мавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

амаладзі́цца, -ладжу́ся, -ло́дзішся, -ло́дзіцца; зак.

1. Стаць маладзейшым (з выгляду).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць абноўленым па складзе членаў чаго-н., уключыць у свой склад большую колькасць моладзі.

Калектыў амаладзіўся.

|| незак. амало́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. амало́джванне, -я, н.

|| наз. амаладжэ́нне, -я, н.

абло́мак, -мка, мн. -мкі, -мкаў, м.

1. Абламаны, адбіты кавалак чаго-н.

А. граніту.

А. цаглянай сцяны.

2. перан. Тое, што засталося з ранейшых часоў, мінулага перыяду.

Абломкі старога свету.

|| прым. абло́мачны, -ая, -ае (спец.).

Абломачныя горныя пароды (пароды, якія складаюцца з абломкаў больш старажытных горных парод).

адмо́віць, -мо́ўлю, -мо́віш, -мо́віць; -мо́ўлены; зак.

1. Не задаволіць чыёй-н. просьбы, патрабавання.

А. у просьбе.

2. Абмежаваць у чым-н., пазбавіць чаго-н.

А. сабе ў чым-н.

3. Не даць згоды на шлюб.

Дзяўчына адмовіла сватам.

|| незак. адмаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. адмо́ва, -ы, ж.

ру́пар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Труба канічнай формы, якая служыць для ўзмацнення гуку.

Гаварыць у р.

2. Рэпрадуктар у выглядзе такой трубы.

З рупара даносілася музыка.

3. перан., чаго. Распаўсюджвальнік чыіх-н. ідэй, поглядаў (кніжн.).

Р. чужых ідэй.

|| прым. ру́парны, -ая, -ае (да 1 знач.).

своеасаблі́вы, -ая, -ае.

1. Не падобны да іншых, які мае свае адметныя ўласцівасці, арыгінальны.

С. характар.

Своеасаблівая асоба.

2. Які сваімі рысамі, асаблівасцямі падобны да каго-, чаго-н., які нагадвае што-н.

Над сцежкай с. тунэль з верхавін бяроз.

|| наз. своеасаблі́васць, -і, ж. (да 1 знач.).

скры́ня, -і, мн. -і, -ры́нь, ж.

1. Драўляная чатырохвугольная пасудзіна для ссыпання ці складвання чаго-н.

С. для ячменю.

2. Прадаўгаватая пасудзіна для перавозкі і трымання сельскагаспадарчых прадуктаў (бульбы, морквы і пад.).

Ссыпаць бульбу ў скрыню.

3. Тое, што і куфар.

|| прым. скры́невы, -ая, -ае.

Скрыневае века.