Verbum

каці́равацца, -руюся, -руешся, -руецца; -руйся; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Цаніцца, ацэньвацца (пра тавары, каштоўныя паперы, валюту; спец.).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць у абароце на біржы (спец.).

3. Атрымліваць, мець тую або іншую ацэнку ў вачах грамадства: цаніцца, прызнавацца значным.

Чалавек з ведамі каціруецца ўсюды.

кляймо́, -а́, мн. кле́ймы і (з ліч. 2, 3, 4) кляймы́, кле́ймаў, н.

1. Пячатка, знак, які ставяць, выпальваюць на кім-, чым-н.

К. на кані.

К. на сукне.

2. перан., чаго або якое. Знак, сведчанне чаго-н. (звычайна ганебнага).

К. ганьбы.

3. Прылада, якой кляймуюць.

|| прым. кляймо́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

парафра́за, -ы, мн. -ы, -ра́з, ж. (кніжн.).

1. Пераказ сваімі словамі або ў іншай форме зместу чаго-н., напр.: «аўтар гэтых радкоў» замест «я» ў мове аўтара.

2. Інструментальная канцэртная п’еса, заснаваная на тэмах папулярных песень і оперных арый, пашыраная ў 19 ст.

П. піяніста-віртуоза Ф.

Ліста.

|| прым. парафрасты́чны, -ая, -ае.

ператрыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Пратрымаць надта доўга.

П. хлеб у печы.

П. негатывы ў праявіцелі.

2. Патрымаць неаднаразова ў сваіх руках што-н. або ўсё, многае.

Многа кніг ператрымаў у сваіх руках.

|| незак. ператры́мліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. ператры́мка, -і, ДМ -мцы, ж. (спец.).

П. пры фатаграфаванні.

пло́шча, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Частка плоскасці, абмежаваная замкнутай ломанай або крывой лініяй.

П. чатырохвугольніка.

2. Незабудаванае вялікае і роўнае месца (у горадзе, вёсцы), ад якога звычайна разыходзяцца ў розныя бакі вуліцы.

П.

Перамогі ў Мінску.

3. Прастора, памяшканне, прызначаныя для якіх-н. мэт.

П. пад азімыя культуры.

Жылая п.

нівелі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; зак. і незак., што.

1. Вызначыць (вызначаць) спецыяльнымі прыборамі вышыню пунктаў зямной паверхні над узроўнем мора або адносна якой-н. пэўнай вышыні (спец.).

2. перан. Ураўноўваючы, згладзіць (згладжваць), знішчыць (знішчаць) адрозненні паміж кім-, чым-н.

Н. асаблівасці.

|| наз. нівелі́раванне, -я, н. і нівеліро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

пазаця́гваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. каго-што. Зацягнуць куды-н. або ў што-н. усё, многае ці ўсіх, многіх.

П. лодкі да ракі.

2. што, пераважна безас. Пакрыць тонкім слоем чаго-н. усё, многае; загаіць усё, многае.

Сажалку пазацягвала раскай.

Раны пазацягвала.

3. што. Туга сцягнуць усё, многае.

П. рукзакі.

паплаво́к¹, -лаўка́, мн. -лаўкі́, -лаўко́ў, м.

1. Лёгкі плаваючы прадмет, які прымацоўваецца да лёскі, да сеткі або трымаецца на якары.

П. вудачкі.

П. невада.

2. Прыстасаванне, якое выкарыстоўваецца для надання плывучасці чаму-н. (від лодкі, прагумаваны мех, надзьмуты ветрам і пад.).

Мост на паплаўках.

|| прым. паплаво́чны, -ая, -ае і паплаўко́вы, -ая, -ае.

віць, ую́, уе́ш, уе́; уём, уяце́, ую́ць; віў, віла́, віло́; ві; ві́ты; незак., што.

Вырабляць, скручваючы, сплятаючы або плетучы.

В. вяроўкі.

В. вянкі.

В. гняздо.

◊

З ветру вяроўкі віць (разм., неадабр.) — гаварыць што-н. беспадстаўнае, выдумляць.

|| зак. звіць, саўю́, саўе́ш, саўе́; саўём, саўяце́, саўю́ць; звіў, звіла́, звіло́; зві; звіты.

|| наз. віццё, -я́, н.

акт, -а, М а́кце, мн. -ы, -аў, м.

1. Адзінкавае праяўленне якой-н. дзейнасці, дзеянне, учынак.

Тэрарыстычны а.

2. Закончаная частка драматычнага твора, спекгакля.

Другі а. п’есы.

3. Закон, устанаўленне дзяржаўных органаў або грамадскіх арганізацый.

4. Дакумент, запіс аб якім-н. юрыдычным факце.

Скласці а. аб праверцы.

Абвінаваўчы а.

|| прым. а́ктавы, -ая, -ае.