настры́гчы, ‑стрыгу, ‑стрышэш, ‑стрыжэ; ‑стрыжом, ‑стрыжаце, ‑стрыгуць; зак., чаго.
Нарэзаць якую‑н. колькасць чаго‑н. (нажніцамі, спецыяльнай машынкай і пад.). Настрыгчы воўны. Настрыгчы валасоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панашыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чаго.
Нашыць вялікую колькасць, нашыць на што‑н. многа чаго‑н. Панашываць сукенак. Панашываць кішэні на камбінезон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзевятна́ццаць, ‑і, ліч. кольк.
Лік і лічба 19. Дзевятнаццаць памножыць на пяць. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 19. Дзевятнаццаць рублёў. □ Маладому [чалавеку] было год дзевятнаццаць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́ваз, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. вывозіць — вывезці (у 1, 2 знач.).
2. Агульная колькасць вывезеных за мяжу тавараў; экспарт; проціл. увоз, імпарт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увары́ць, увару, уварыш, уварыць; зак., што.
1. Давесці да поўнай гатоўнасці (пра стравы, якія гатуюцца кіпячэннем на агні).
2. Зменшыць колькасць, аб’ём ад уварвання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Згон ’адкрытае месца для зборышча’, ’вялікая колькасць’ (Юрч. Вытв.). Рус. паўд.-зах. сгон, паводле Даля, ’агульная праца, што не залічваецца да чарговай паншчыны’, жалі і касілі сгоном. Аддзеяслоўны бязафіксны наз. съгонъ ад съгоняти (гл. гнаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́ксімум ’найбольшая велічыня, колькасць чаго-небудзь’, ’самае большае’, ’максімальны’ (ТСБМ) — еўрапейскае інтэрнацыянальнае слова, якое ўзыходзіць да лац. maximum ’найбольшае’ < mag(i)s‑im‑, звязана з грэч. μέγας ’вялікі’, ст.-інд. mahánt, авест. mazant‑ ’вялікі, магутны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мноства, мну͡оство, множства ’вялікая колькасць’ (ТСБМ, Бяльк., Гарэц., Нас.; беласт., Сл. ПЗБ). Ст.-рус. множство, мъожьство, ст.-польск. mnożstwo, ст.-слав. мъножьство. Да многа (гл.). Не з’яўляецца запазычаннем з рус. мовы насуперак Крукоўскаму (Уплыў, 60).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Крыха́ ’нязначная колькасць’ (ТСБМ, Сержп. Ск.). Укр. криха, рус. кроха, ст.-рус. кръха ’тс’. Параўн. літ. krušà ’град’, лат. krusa ’тс’, літ. krùšti ’крышыць’. Іншыя індаеўрапейскія паралелі менш верагодныя (Бернекер, 1, 630; Траўтман, 143; Фрэнкель, 302).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мно́гія,
1. Пэўная колькасць каго‑, чаго‑н. Многія расліны не любяць высокай тэмпературы. □ [Міканор:] — Многіх такіх паноў ды падпанкаў рэвалюцыя турнула з нашай зямлі. Бялевіч. // у знач. наз. мно́гія, ‑іх. Значная колькасць людзей. Многія не вярнуліся з вайны.
2. у знач. наз. мно́гае, ‑ага, н. Аб чым‑н. значным па аб’ёму, зместу або колькасці. Даведацца аб многім. □ Многае для старога было нечаканым. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)