паласкаве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Стаць больш ласкавым, лагодным, спагадлівым. Выцягваю з кішэні 140 франкаў і аддаю правадніку. Паязны служка адразу паласкавеў. Філімонаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свіну́х, ‑а, м.
Хлеў для свіней; свінарнік. Больш як месяц праляжаў.. [Лук’янскі] у чалавека ў нейкім свінуху, укрыты па бараду кудзеляй, кажушынамі і саломай. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ссе́сціся, ссядзецца; зак.
1. Выпасці ў выглядзе асадку з раствору.
2. Збегчыся, стаць карацейшым (пра матэрыял, тканіну).
3. Стаць больш шчыльным, цвёрдым. Зямля сселася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ко́нскі ’вялікі, больш за свае звычайныя памеры’ (Жыв. сл.). Гл. конь 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памякчэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца больш мяккім, эластычным; пазбавіцца цвёрдасці. Косцю здалося, што памякчэў пад нагамі асфальт, пасвяжэла на вуліцы. Адамчык.
2. перан. Страціць суровасць, стаць больш лагодным. — Ды я не пра гэта, — адразу ж памякчэў, палагаднеў бацька, — я хацеў сказаць, каб ты не дурэў, не смяшыў людзей... Сачанка. Кастусь ведаў шмат сентыментальных рамансаў, якія даходзяць да таямніц жаночае душы, прымушаюць жанчыну расчуліцца, сэрца яе — памякчэць. Шынклер. // Стаць больш прыветлівым, сардэчным (пра твар, голас і пад.). Твар у Валянціна памякчэў, засвяціўся радасцю. Кулакоўскі. Суровы голас Яўгенні Пятроўны тут памякчэў. Грамовіч.
3. Стаць слабейшым, менш адчувальным; паменшыцца (пра з’явы прыроды). Памякчэлі Маразы, Сталі ветлымі Вятры, Паласкавелі Снягі, Раздабрыліся Дажджы. Лужанін.
4. Стаць цяплейшым (пра надвор’е, клімат). Надвор’е памякчэла. □ І ўсё ж памякчэла зіма, стала больш лагоднай. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
менш нареч. сравнит. ст. ме́ньше, ме́нее;
◊ тым не м. — тем не ме́нее;
больш-м. — бо́лее и́ли ме́нее;
м. за ўсё — ме́нее всего́;
са́ма м. — а) са́мое ма́лое, по ме́ньшей ме́ре; б) ме́ньше всех
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Каро́зленькі ’Закарузлы’ (Мар. од.). Да кара (Фасмер, % 78). Больш ’надзейна да карузлы, (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мыцця́нка, маццянка ’больш дасканалая дуда з некалькімі гукамі’ (Інстр. III). Да муццпнка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наваждоліць ’намазаць што-н., больш чым трэба’ (віл., Нар. сл.). Гл. важджоліць, дазволіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вышэ́йшы, -ая, -ае.
1. Больш высокі (у 1—3 знач.).
Гэты дом в. за той.
Сёлетні ўраджай бульбы в. за леташні.
2. Самы галоўны, кіруючы.
В. орган дзяржаўнай улады.
Вышэйшае камандаванне.
3. Пра самую высокую ступень у развіцці, навуцы, у сістэме адукацыі.
В. жывёльны свет.
Вышэйшая нервовая дзейнасць (спец.). Вышэйшая матэматыка.
Вышэйшая навучальная ўстанова.
○
Вышэйшая мера пакарання — расстрэл, пазбаўленне жыцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)