э́кспартны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да экспарту; звязаны з ім. Экспартныя аперацыі. // Прызначаны для экспарту. Экспартны тавар. Экспартныя вырабы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Астадо́ліцца ’супакоіцца, сцішыць бег’ (Янк. I). Відаць, звязана з стадола ’будынак для вазоў на заезным двары’ (Бяльк.) і асабліва ’вялікі двор для жывёлы, хлеў’ (Нас.). Дзеяслоў, відаць, азначаў ’стаць, як у стадолі’, прычым пачасова ўжываўся для жывёлы і толькі пазней для людзей. Паралелі ў іншых славянскіх мовах невядомыя. Магчыма, што ў слове адлюстроўваюцца некаторыя кантамінацыі з астанавіцца ’спыніцца’ і г. д.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ладу́нка, ладу́нкі ’род патранташа ў кавалерыстаў’, ’сумка для пораху, шроту ў паляўнічых’, ’набой для стрэльбы; трубачка ў форме гільзы з порахам і шротам для аднаго зараду’ (ТСБМ, Мядзв.), ’сумка’ (паўд.-усх., КЭС), ладу́нка, ладу́нык ’скрынка для пістонаў’ (Бяльк.). Ст.-бел. ладунокъ, ледунокъ, лядунокъ ’набой’ (XVI ст.) запазычаны са ст.-польск. ładunek, ładunek ’тс’. Форма жан. р. пад уплывам сумка, торба, скрынка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гайда́, выкл., у знач. вык. (разм.).

1. Ужыв. як загад або заклік ісці куды-н.

Г. ў поле!

Г. ў лес па ягады!

2. Ужыв. для абазначэння хуткага адыходу, ад’езду куды-н.

Садзіся ў машыну і г. ў вёску.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

насаладзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; -ло́джаны; зак., што.

1. Зрабіць салодкім, пасаладзіць.

Н. каву.

2. Прарасціць зерне ў цяпле і вільгаці для атрымання соладу.

3. Давесці цеста да стану лёгкага цукровага браджэння.

|| незак. насало́джваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

націскны́, -а́я, -о́е.

1. Які служыць для націскання (спец.).

Н. болт.

2. Які прыводзіцца ў дзеянне націсканнем.

Міна націскнога дзеяння.

3. У мовазнаўстве: які стаіць пад націскам (пра склад, слова).

Націскныя галосныя.

|| наз. націска́льнасць, -і, ж. (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ласт, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Відазмененая пакарочаная канечнасць некаторых водных жывёл, птушак (цюленяў, пінгвінаў і пад.), пальцы якой злучаны перапонкай.

2. пераважна мн. Прыстасаванне, якое надзяваюць на ногі для палягчэння плавання.

|| прым. ла́ставы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

масці́ка, -і, ДМ -ці́цы, ж.

1. Густая вязкая маса, якая ўжыв. ў тэхніцы, будаўніцтве.

2. Сумесь воску з фарбай для націрання паркетнай падлогі.

3. Пахучая смала некаторых дрэў.

|| прым. масці́кавы, -ая, -ае і масці́чны, -ая, -ае.

Масцікавая смала.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

меркантылі́зм, -у, м.

1. Эканамічная тэорыя і палітыка гандлёвай буржуазіі Еўропы 16—18 стст., накіраваная на стымуляванне экспарту для перавышэння яго над імпартам з мэтай прыцягнення грошай у краіну.

2. перан. Дробязная ашчаднасць, гандлярства (кніжн.).

|| прым. меркантылісты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раяні́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., што.

1. Зрабіць (рабіць) падзел на раёны (адміністрацыйныя, эканамічныя і пад.).

2. Размеркаваць (размяркоўваць), прызначыць (прызначаць) для пэўных раёнаў (спец.).

Р. сорт пшаніцы.

Насенне раяніраваных сартоў.

|| наз. раяні́раванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)