хлебапяка́рны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з пячэннем хлеба, хлебных вырабаў. Хлебапякарная прамысловасць. // Прызначаны для выпечкі хлебных вырабаў. Хлебапякарная печ. Хлебапякарныя дрожджы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчыпа́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да шчыпання, звязаны з ім. Шчыпальныя работы. // Які прызначаны, служыць для шчыпання. Шчыпальны станок.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

э́кспартны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да экспарту; звязаны з ім. Экспартныя аперацыі. // Прызначаны для экспарту. Экспартны тавар. Экспартныя вырабы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмбрыялагі́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да эмбрыялогіі. Эмбрыялагічнае даследаванне.

2. Звязаны з перыядам развіцця эмбрыёна. Эмбрыялагічнае развіццё арганізма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

урачы́сты, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да ўрачыстасці (у 2 знач.), звязаны з урачыстасцямі, які суправаджаецца ўрачыстасцю.

У. дзень.

У. парад войск.

Урачыстае пасяджэнне.

2. Важны, знамянальны; які вызначаецца велічнасцю; сур’ёзны.

Урачыстая хвіліна развітання.

У. голас.

У. выгляд.

3. Надзвычай важны па значэнні, змесце.

Урачыстая клятва.

Урачыстыя словы прысягі.

|| наз. урачы́стасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хадавы́, -а́я, -о́е.

1. гл. ход.

2. Які знаходзіцца на хаду, у эксплуатацыі.

Х. транспарт.

3. Які мае вялікі попыт; які знаходзіцца ў шырокім ужытку (разм.).

Х. тавар.

Хадавая тэма.

4. Які многа дзе бываў, ведае справу; лоўкі, растаропны (разм.).

Хадавая жанчына.

5. Звязаны з перамяшчэннем у пэўны перыяд у пэўным напрамку (спец.).

Хадавая рыба.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нізавы́, -а́я, -о́е.

1. Які дзейнічае каля самай паверхні зямлі, вады і пад.

Н. вецер.

2. Які знаходзіцца ў нізкім месцы.

Нізавая дарога.

3. Які ўтварае ніжні ярус расліннага покрыва (спец.).

Нізавыя травы.

4. Які размяшчаецца ў нізоўях ракі.

Нізавыя гарады.

5. Які звязаны непасрэдна з масамі, з народам; які абслугоўвае масы, народ.

Нізавыя арганізацыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разго́ністы, -ая, -ае.

1. Звязаны з разгонам (у 2 знач.); які бывае пры разгоне (у 2 знач.).

Разгоністая хада.

2. Шырокі, з вялікім разгонам (у 3 знач.); размашысты.

Р. будынак новага вакзала.

3. Залівісты, працяглы (пра голас, брэх і пад.).

4. 3 вялікімі прамежкамі паміж літарамі (пра почырк, друк).

Р. радок.

|| наз. разго́ністасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Каро́н, клясці ў карон ’праклінаць не на жыццё, а на смерць’ (Нар. словатв.). Ад карай (выраз, мабыць. звязаны з бытам беларускіх татараў). Націскное а перайшло ў о.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трыса́ ‘пілавінне’, тріса́ ‘тс’ (раг., стол., ЛА, 1). Варыянт з метатэзай ад ты́рса (гл.), магчыма, звязаны з пераносам націска з асновы на канчатак, параўн. Векслер, Гіст., 216.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)