Verbum

пацярпе́ць, -цярплю́, -цярпі́ш, -цярпі́ць; -цярпі́м, -церпіце́, -цярпя́ць; -цярпі́; зак.

1. гл. цярпець.

2. Цярпліва перанесці што-н. на працягу якога-н. часу.

Хацелася есці, але прыйшлося п.

3. каго-што і чаго з адмоўем. Дапусціць, змірыцца з кім-, чым-н.

Не п. несправядлівасці.

перыферы́я, -і, ж.

1. Аддаленая ад цэнтра мясцовасць, а таксама мясцовыя ўстановы, арганізацыі ў адрозненне ад цэнтральных.

Працаваць на перыферыі.

2. Частка чаго-н., аддаленая ад цэнтра (спец.).

П. сятчаткі вока.

|| прым. перыферы́йны, -ая, -ае і перыферы́чны, -ая, -ае (да 2 знач.).

пік, -а і -у, мн. -і, -аў м.

1. -а. Спічастая вяршыня гары.

2. -у, перан. Найвышэйшы ўздым у развіцці чаго-н., у якой-н. дзейнасці.

П. у рабоце.

3. нязм. Які адносіцца да кароткачасовага рэзкага ўздыму.

Гадзіны п. у рабоце транспарту.

праду́кт, -у, М -кце, мн. -ы, -аў, м.

1. Прадмет як вынік чалавечай працы (апрацоўкі, перапрацоўкі, даследавання і пад.).

П. абмену.

Манаграфія — п. шматгадовай працы.

Прадукты хімічнай перапрацоўкі дрэва.

2. перан. Вынік, гістарычнае параджэнне чаго-н. (кніжн.).

Мова — п. гістарычнага развіцця грамадства.

незале́жны, -ая, -ае.

1. Які не залежыць ад каго-, чаго-н.; самастойны, свабодны.

Н. эксперт.

Н. чалавек.

2. Які выражае самастойнасць у чым-н.

Незалежныя думкі.

Трымаць сябе незалежна (прысл.).

3. Самастойны ў міжнародных адносінах; суверэнны.

Незалежная дзяржава.

|| наз. незале́жнасць, -і, ж.

не́тры, -аў.

1. Тое, што знаходзіцца, змяшчаецца пад зямной паверхняй.

У нетрах зямлі.

Распрацоўка нетраў.

2. перан. Унутраная прастора, глыбінныя часткі краіны, раёна і пад.

Н.

Палесся.

3. Непраходныя, глухія мясціны.

Лясныя н.

4. перан. Унутраная, глыбінная частка чаго-н.

Н. памяці.

падла́дзіцца, -ла́джуся, -ла́дзішся, -ла́дзіцца; зак., пад каго-што, да каго-чаго.

1. Прызвычаіцца, прыстасавацца.

П. пад чые-н. крокі.

П. да працы напарніка.

2. перан. Прынараўліваючыся да чыіх-н. звычак, густаў, выклікаць сімпатыю да сябе.

П. да начальніка.

|| незак. падла́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

падпаўзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; -по́ўз, -паўзла́, -ло́; -зі́; зак.

1. Наблізіцца да каго-, чаго-н. паўзком.

П. да варожага дота.

2. Паўзком забрацца пад што-н.

П. пад куст.

|| незак. падпаўза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і падпо́ўзваць, -аю, -аеш, -ае.

пазла́зіць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -зіць; -зім, -зіце, -зяць; зак.

1. Злезці адкуль-н. — пра ўсіх, многіх.

Хлопцы пазлазілі з веласіпедаў.

2. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Знікнуць з паверхні чаго-н.

Ад сонца пазлазіла скура з цела.

пака́зчык, -а, мн. -і, -аў, м.

1. У матэматыцы: паказчык ступені — лічбавае або літарнае абазначэнне, якое паказвае ступень, у якую ўзводзіцца дадзены лік або выраз.

2. Тое, па чым можна меркаваць пра развіццё і ход чаго-н.

Паказчыкі высокай культуры і адукаванасці.