пале́так, ‑тка, м.
Участак поля, які выкарыстоўваецца пад пасевы. Адразу ад лесу пачынаўся вялікі палетак, засеяны жытам. Шахавец. Перад вачыма паўстала чорная аблога леташніх кукурузных палеткаў. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папяро́ска, ‑і, ДМ ‑росцы; Р мн. ‑сак; ж.
Разм. Тое, што і папяроса; невялікая тонкая папяроса. Вячэра, зацягваючыся папяроскай, махаў далонню перад тварам, разганяючы дым. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадвы́барны, ‑ая, ‑ае.
Які бывае перад выбарамі, папярэднічае выбарам. Перадвыбарны мітынг. Перадвыбарная кампанія. □ На перадвыбарных нарадах выбраны давераныя асобы кандыдатаў у дэпутаты, прыняты зварот да выбаршчыкаў акруг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пратраві́ць, ‑траўлю, ‑травіш, ‑травіць; зак., што.
1. Выпаліць чым‑н. едкім (кіслатой).
2. Апрацаваць пратравай (у 2 знач.). Пратравіць тканіну.
3. Абеззаразіць перад сяўбой, пасадкай. Пратравіць насенне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расцвялі́ць, ‑цвялю, ‑цвеліш, ‑цвеліць; зак., каго-што.
Разм.
1. Раздражніць; раззлаваць. Седас расцвяліў Скуратовічавых сабак перад тым, як меўся сюды з’явіцца поп. Чорны.
2. Развярэдзіць. Расцвяліць рану.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́канне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. якаць.
2. У мовазнаўстве — вымаўленне ненаціскнога галоснага «е» як «а» («я») пасля мяккіх зычных у першым складзе перад націскам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляда́шцік, ляда́шчык ’хударлявы’, ’бядняк, жабрак’, ’круцель, ашуканец’, ’чалавек, які можа сурочыць, асабліва маладых істот’, ’нячысцік, з’яўленне якога перад селянінам азначала няшчасце’ (Нас.). Утворана ад ляда́шты і ляда́шчы (гл.). Параўн. яшчэ ляд 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэра́са ‘ўступы зямлі або прыбудова перад домам’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт., Пятр.). Відаць, праз рус. терра́са ‘тс’, што, у сваю чаргу, з франц. terrasse ‘земляны насып’, звязанага з лац. terra ‘зямля’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
по́ўзаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Тое, што і паўзці (у 1–3 знач.), з той розніцай, што поўзаць абазначае рух, які паўтараецца і адбываецца ў розны час і ў розных напрамках. Хлопцы зноў пачалі поўзаць па зямлі, прыглядацца да кожнага кусціка. Курто. [Гунава] назіраў за чырвонымі, дробнымі жучкамі, што поўзалі па шурпатай кары каштана. Самуйлёнак. / у перан. ужыв. Ніводнай жывой істоты на полі, калі не лічыць адзінага трактара, што поўзаў удалечыні, на схіле ўзгорка. Шамякін.
2. перан. Разм. Уніжацца, нізкапаклоннічаць перад кім‑н. [Багуцкі:] — Не прычакаць ім, гадам, каб мы поўзалі перад імі! Лынькоў.
•••
Поўзаць на каленях перад кім — прасіць, маліць каго‑н. аб чым‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыкле́т, прыклёт, прыкле́ць, прыкле́цце, прыкле́так, прыкле́тнік ’прыбудова (звычайна да клеці, свірна); месца каля клеці, перад клеццю (іншы раз з насцілам і страхой); ганак (іншы раз з навесам) перад клеццю’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Байк. і Некр., Касп., Інстр. 2; чашн., ДАБМ; Юрч., Хрэст. дыял.; рэч., светлаг., б.-каш., чач., Мат. Гом.; мядз., в.-дзв., лун., Шатал.; Мат. Маг., Ян.; паст., віл., в.-дзв., рагач., Сл. ПЗБ), перакле́ць, пяракле́ць ’камора каля ганка клеці, звычайна пад адной з клеццю страхой’ (полац., Шн. 2; Гарэц.). Прэфіксальнае ўтварэнне ад клець (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)