аста́ча, -ы, ж.
1. Тое, што асталося пасля аддзялення часткі; рэшта, рэшткі чаго-н.
2. У матэматыцы: велічыня, якая атрымліваецца пры адыманні ад дзялімага здабытку дзельніка на цэлую дзель.
Шэсць дзеліцца на два без астачы.
◊
Без астачы — цалкам, поўнасцю.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закапа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.
1. гл. капацца.
2. Закапаць частку свайго цела ў што-н.; засыпаць сябе чым-н.
З. ў сена.
З. ў кнігі, у работу (перан.: цалкам аддацца чытанню, рабоце).
|| незак. зако́пвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зако́нны, -ая, -ае.
1. Які адпавядае закону (у 2 і 3 знач.), грунтуецца на законе (у 2 і 3 знач.).
З. дакумент.
З. прыём барацьбы.
На законных падставах.
2. перан. Цалкам зразумелы і дапушчальны; абгрунтаваны.
З. папрок.
|| наз. зако́ннасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слуга́, -і́, ДМ слузе́, мн. слу́гі і (з ліч. 2, 3, 4) слугі́, слуг, м.
1. Работнік у доме для асабістых паслуг, прыслужвання (уст.).
Панскія слугі.
2. перан. Чалавек, які прысвяціў сябе цалкам служэнню каму-, чаму-н.
С. народа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
безгусто́ўшчына, ‑ы, ж.
Разм. Выяўленне безгустоўнасці. [Несцер Іпатавіч:] — Я падаю цалкам гэтую песню, як прыклад безгустоўшчыны і мяшчанства, як прыклад замаскіраванага выпаду супроць нашае сучаснасці. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
круго́мI нареч.
1. круго́м;
поверну́ться круго́м павярну́цца круго́м;
круго́м! воен. круго́м!;
2. (вокруг) круго́м, наво́кал, навако́л, вако́л, наўко́ла, наўко́л;
3. (целиком) круго́м; ца́лкам; (совершенно) зусі́м, спрэс;
круго́м винова́т круго́м (ца́лкам) вінава́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спрэс, прысл.
Поўнасцю, цалкам; зусім. Аднекуль навалакліся хмары — спрэс зацягнулі неба. Сабаленка. За ноч наваліла столькі снегу, што нідзе не было ні сцежкі, ні дарогі, спрэс цалік. Чарнышэвіч. [Колас:] — Я думаю пра Аляксандра Грына. Яго летуценнікі.. — гэта ўжо нешта спрэс новае. Лужанін. // Скрозь, усюды; цалкам. Карані спрэс павыпіналіся з зямлі цэлымі вузламі. Сачанка. Рудымі жалудамі была засыпана спрэс уся зямля. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакрышы́цца, ‑крышыцца; зак.
Раскрышыцца, разламацца цалкам або часткова. Хлеб пакрышыўся. □ Баёк механічнага бура, які здольны быў правіць тоўстую .. сталь, адскочыў ад сцяны і пакрышыўся. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бало́тнікавыя, ‑ых.
Сямейства раслін, пераважна аднагадовых траў з лістамі, якія цалкам знаходзяцца ў вадзе, або маюць, акрамя лісця, лісцевую разетку, што плавае на паверхні вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́лкі, -ая, -ае.
1. Прасякнуты моцным пачуццём.
П. парыў.
Палкая прамова.
2. Які вельмі захапляецца чым-н., цалкам аддаецца якой-н. справе.
П. агітатар.
П. змагар за нацыянальнае адраджэнне.
3. Вельмі страсны, гарачы.
П. позірк.
|| наз. па́лкасць, -і, ж. (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)