грэнадзёр, ‑а, м.

1. У 17–18 стст. салдат, навучаны кіданню ручных гранат.

2. У царскай арміі і некаторых зарубежных арміях — салдат або афіцэр адборных (па высокаму росту) пяхотных і кавалерыйскіх часцей.

[Фр. grenadier.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

намуштрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго.

Навучыць каго‑н. муштроўкай. Намуштраваць салдат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пе́шкам, прысл.

Разм. Пяшком. Салдат то пешкам ішоў, то ехаў, як траплялася. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мушкаты́р ’неспакойны, адчайны чалавек’ (Федар. 4). У выніку пераносу семантыкі з ⁺мушке́тыр, якое з польск. muszkietyr ’салдат, узброены мушкетам’. Да мушке́т (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ла́йбус ’гультай, лежабок’ (Яўс.). Відавочна, звязана з лайба 2. Суф. ‑ус надае адмоўную характарыстыку. Параўн. вісус, біндус, польск. garbus ’гарбун’, wiarus ’стары салдат’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жаўне́р, ‑а, м.

Уст. Салдат польскай арміі. Блішчыць сцюдзёна штык жаўнера, грыміць сярдзіта барабан. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

легіяне́р, ‑а, м.

Воін, салдат легіёна. Каля каменнай брамы група польскіх легіянераў ставіла кулямёт. Рамановіч.

[Фр. legionnaire ад лац. legionarius.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рэ́крут ’салдат-навабранец’ (ТСБМ), рэ́крут, не́крут (Др.-Падб.). З польск. rekrut ’навабранец’ < ням. Rekrut ’тс’ < rekrutieren ’набіраць, вербаваць’ < фр. recruter ’тс’ (Брукнер, 457; Махэк₂, 512).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кавалерга́рд, ‑а, М ‑дзе, м.

У царскай арміі — салдат або афіцэр асобага палка гвардзейскай цяжкай кавалерыі.

[Ад фр. cavalier — коннік і garde — варта, ахова.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэ́йтар, ‑а, м.

Гіст. Салдат кавалерыі ў Заходняй Еўропе 16–17 стст. і ў Расіі 17 ст.

[Ад ням. Reiter — коннік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)