Сто́лькі ‘так многа’ (Шымк. Собр., Жд. 2), ‘у такім памеры, колькасці, ступені’ (ТСБМ, Нас., Некр. і Байк., Растарг., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), сто́лька ‘тс’ (чэрв., Сл. ПЗБ), сто́лько ‘тс’ (ТС). Працяг ст.-бел. толико ‘тс’, гл. толькі; с‑ надае слову значэнне прыблізнасці, гл. Фасмер, 3, 766.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уба́віць, убаўлю, убавіш, убавіць; зак.
1. што і чаго. Зменшыць, паменшыць што‑н. (памеры, аб’ём, колькасць і пад.). Убавіць выдаткі. Убавіць цану. Убавіць веку. □ І пасля вайны бярозы не ўбавілі соку. Грамовіч. // Зменшыць, аслабіць сілу чаго‑н. (дзеяння, стану і пад.). Убавіць крок. □ Ні акладу [Купчыну] не знізілі, ні гонару не ўбавілі, прызначыўшы майстрам. Мыслівец.
2. што і без дап. Устараніць, адкінуць што‑н., змяншаючы, скарачаючы (памеры, аб’ём, колькасць і пад.). [Мая:] Гісторыя, Васілій Паўловіч, што тая песня: не ўбавіш, не прыбавіш, як кажуць. Губарэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
салі́дны, -ая, -ае.
1. Трывалы, надзейны, добра зроблены.
Салідная пабудова.
2. Грунтоўны, важны, глыбокі, сур’ёзны, прадстаўнічы.
Салідная фігура.
Салідная ўстанова.
Салідная адукацыя.
3. Пра ўзрост: не малады, сталы.
Жанчына саліднага ўзросту.
4. Значны па велічыні, памеры, сіле і пад.
Салідныя грошы.
5. Мажны, поўны (пра чалавека).
Саліднай камплекцыі.
|| наз. салі́днасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апанятава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.
У прысутнасці панятых вызначыць памеры і ступень якой‑н. шкоды, скласці акт. [Ляснік Якаў:] — Гэтакую сасонку зваліць. Каб заўтра квіток купіў у канторы, а то прыйду апанятую! Лобан. — Апанятаваць тое ворыва трэба, — прапанаваў Якім. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паў...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае:
1) палавіну чаго-н., у палавінным памеры, напр.: паўакружнасць, паўгадавы, паўвалока;
2) не зусім або амаль, напр.: паўдзікі, паўпісьменны, паўзабыты, паўстацыянар;
3) не да канца, не ў поўнай меры, напр.: паўляжаць, паўсядзець;
4) з прыметамі дзвюх розных уласцівасцей, двух відаў, дзвюх парод, напр.: паўкачэўнік, паўсабака-паўвоўк, паўюнак-паўпадлетак, паўшаўковы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удвайне́, прысл.
У двайным памеры; удвая. Так вось ходзім і гутарым мы з Марыяй Макарэвіч, і мне прыемна ўдвайне: і што слаўная яна такая жанчына і што слава ніколечкі яе не сапсавала. Васілевіч. [Саўка:] — З добраю жонкаю гора — паўгора, а радасць удвайне. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазраза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Зрэзаць усё, многае. Пазразаць кветкі з клумбы. // Зняць няроўнасці ўсюды, у многіх месцах. [Донька:] — Чатырох гектараў хмызняку як і не было! Купіны таксама пазразалі. Паслядовіч. // перан. Разм. Скараціць памеры ўсяго, многага. Пазразаць ліміты.
2. перан. Разм. Праваліць на экзамене ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дро́бны, -ая, -ае.
1. Невялікі па велічыні, памеры, вартасці.
Дробная жывёла.
Д. почырк.
Дробныя грошы.
2. Які складаецца з невялікіх па велічыні аднародных часцінак.
Д. дождж.
Д. пясок.
3. Невялікі, маламоцны і малазначны ў эканамічных і грамадскіх адносінах.
Дробная гаспадарка.
Д. вытворца.
4. Неістотны, які не мае вялікага значэння.
Дробныя факты.
5. перан. Мізэрны, нікчэмны, нізкі.
Дробныя інтарэсы.
Дробная душа.
|| наз. дро́бнасць, -і, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нарма́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які адпавядае нормам. Нармальны атмасферны ціск. Нармальныя памеры. // Звычайны, прывычны. Нармальная работа. □ Вестка [пра забойства Юркевіча] выбіла .. [Любу] з нармальнай каляіны штодзённасці. Мурашка. // Натуральны. Нармальны колер скуры. // Разм. Такі, як трэба; добры. Ад лагера да Кромані па нармальнай дарозе не больш дваццаці кіламетраў. Брыль.
2. Псіхічна здаровы. Нармальны чалавек. Прызнаць нармальным.
[Ад лац. normalis — прамалінейны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сартыме́нт, ‑у, М ‑нце, м.
Спец.
1. Сукупнасць адзнак, уласцівасцей, паводле якіх вырабы адносяцца да таго ці іншага сорту. Сартымент пракату. Трубы нафтавага сартыменту.
2. У лясной прамысловасць лесаводстве і садаводстве — від, сорт, памеры лесаматэрыялаў, дрэвавых народ, культурных раслін пэўнага прызначэння, а таксама сукупнасці такіх відаў, сартоў, памераў. Сартыменты лесу.
[Ням. Sortiment.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)