насадзі́ць I сов.

1. (растения, деревья) насади́ть, насажа́ть;

н. фрукто́вых дрэў — насади́ть (насажа́ть) фрукто́вых дере́вьев;

2. (поместить) насади́ть, насажа́ть;

н. людзе́й у ваго́н — насади́ть (насажа́ть) люде́й в ваго́н;

3. (поставить в горячую печь) насажа́ть;

н. по́ўную печ хле́ба — насажа́ть по́лную печь хлебо́в

насадзі́ць II сов. (плотно надеть на что-л.) насади́ть;

н. ві́лкі на чарано́к — насади́ть ви́лы на черено́к;

н. чарвяка́ на кручо́к — насади́ть червяка́ на крючо́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зве́рху

1. нареч., в разн. знач. све́рху; (с наружной стороны — ещё) снару́жи;

з., на кні́гах, ляжа́ла папе́ра — све́рху, на кни́гах, лежа́ла бума́га;

ма́сла сапсава́лася то́лькі з. — ма́сло испо́ртилось то́лько све́рху (снару́жи);

з. пасы́палася лі́сце — све́рху посы́пались ли́стья;

дырэкты́ва з. — директи́ва све́рху;

2. в знач. предлога пове́рх; сверх;

апрану́ць плашч з. паліто́наде́ть плащ пове́рх (сверх) пальто́;

глядзе́ць (на каго) з. ўніз — смотре́ть (на кого) све́рху вниз

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

завяза́ць I сов.

1. (узлом) завяза́ть;

з. вяро́ўку — завяза́ть верёвку;

з. га́льштук — завяза́ть га́лстук;

2. (надеть что-л., завязав концы) повяза́ть, завяза́ть;

з. ху́стку — повяза́ть (завяза́ть) плато́к;

3. (забинтовать) перевяза́ть;

з. па́лец — перевяза́ть па́лец;

4. (в узелок) заверну́ть;

з. гро́шы ў ху́стачку — заверну́ть де́ньги в плато́чек;

5. (связи и т.п.) завяза́ть;

з. перапі́ску — завяза́ть перепи́ску;

свет з. — свет заслони́ть; жизнь искове́ркать;

як з. — под са́мую завя́зку;

язы́к не завя́жашпосл. на чужо́й рото́к не наки́нешь плато́к

завяза́ць II несов. (застревать) завяза́ть; см. завя́знуць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

узбі́ць сов.

1. (наколотить ударами) наби́ть; (на остриё, рукоятку) насади́ть;

у. абру́ч на бо́чку — наби́ть (насади́ть) о́бруч на бо́чку;

у. тапо́р на тапары́шча — наби́ть (насади́ть) топо́р на топори́ще;

2. разг. (с усилием надеть что-л.) натяну́ть, напя́лить;

3. (вспенить) взбить;

у. смята́нку — взбить сли́вки;

4. (сделать рыхлым, пушистым) взбить;

у. паду́шку — взбить поду́шку;

5. разг. (высоко положить одно поверх другого) взгромозди́ть;

узбі́ў на стол крэ́сла, а на крэ́сла скры́нку — взгромозди́л на стол стул, а на стул я́щик;

6. (раздробив) снять;

у. асфа́льт — снять асфа́льт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асадзі́ць

I сов.

1. (крепко надеть на древко) насади́ть; (прикрепить к рукоятке — ещё) присади́ть;

а. малато́к (сяке́ру) — насади́ть молото́к (топо́р);

а. касу́ — насади́ть (присади́ть) ко́су́;

2. (вставить в оправу) опра́вить, обра́мить;

а. партрэ́т — опра́вить (обра́мить) портре́т;

3. (поставить косяки в окна, двери) установи́ть

II сов.

1. в разн. знач. осади́ть;

а. каня́ — осади́ть коня́;

~дзі́ наза́д! — осади́ наза́д!;

а. рой пчол — осади́ть рой пчёл;

а. бу́рныя пары́вы ра́дасці — осади́ть бу́рные поры́вы ра́дости;

2. разг. (ударом) свали́ть

III сов., воен. осади́ть;

а. крэ́пасць — осади́ть кре́пость

IV сов. (раствор) осади́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нагна́ць сов.

1. нагна́ть, догна́ть, насти́чь;

н. ся́бра ў даро́зе — нагна́ть (догна́ть, насти́чь) дру́га в доро́ге;

2. (упущенное) нагна́ть, наверста́ть;

3. (сосредоточить в одном месте) нагна́ть;

ве́цер ~на́ў хмар — ве́тер нагна́л туч;

4. (произвести перегонкой) нагна́ть;

5. перен. (цену) нагна́ть, наби́ть;

6. перен. (вызвать какое-л. чувство, состояние) нагна́ть, навести́;

н. стра́ху — нагна́ть стра́ху;

н. сум — нагна́ть (навести́) тоску́;

7. (гвоздей и т.п.) наби́ть, наколоти́ть;

8. (надеть, ударяя) нагна́ть, насади́ть;

н. абру́ч на бо́чку — нагна́ть о́бруч на бо́чку;

9. (мозоль) натере́ть;

н. аско́му — наби́ть оско́мину;

н. (набі́ць) сабе́ цану́ — наби́ть себе́ це́ну

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

набі́ць сов.

1. (вколотить в большом количестве) наби́ть;

н. цвіко́ў — наби́ть гвозде́й;

2. (сверху что-л. на что-л.) приби́ть, наби́ть;

н. пла́нку — приби́ть (наби́ть) пла́нку;

3. (разбить много чего-л.) наби́ть, наколоти́ть;

н. шкла — наби́ть (наколоти́ть) стекла́;

4. (надеть обруч) наби́ть, наколоти́ть;

5. (набить на ручку) насади́ть;

н. сяке́ру на тапары́шча — насади́ть топо́р на топори́ще;

6. (нанести побои) поби́ть, изби́ть, отколоти́ть;

7. (убить в каком-л. количестве) наби́ть;

н. ка́чак — наби́ть у́ток;

8. (ружьё) заряди́ть;

9. наби́ть;

н. рысу́нак (узо́р) — наби́ть рису́нок (узо́р);

10. (вызвать болезненное явление) наби́ть; намя́ть; (утомить — ещё) натруди́ть;

н. гуз — наби́ть ши́шку;

н. ка́рак — наби́ть (намя́ть) хо́лку;

11. обл. (заполнить внутренность чего-л.) напиха́ть, наби́ть;

н. сянні́к сало́май — напиха́ть (наби́ть) сенни́к соло́мой;

12. (нанести, прибить ветром, волной) наби́ть;

і́ла сне́губезл. наби́ло сне́гу;

н. кішэ́нь — наби́ть карма́н;

н. руку́ — наби́ть ру́ку;

н. цану́ — наби́ть це́ну;

н. сабе́ цану́ — наби́ть себе́ це́ну;

бітко́м н. — битко́м наби́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

на I предлог

1. с вин. в разн. знач. на; (при указании на целевое назначение чего-л. — ещё) для (чего);

палажы́ць на стол — положи́ть на стол;

насадзі́ць чарвяка́ на кручо́к — насади́ть червяка́ на крючо́к;

надзе́ць чахо́л на крэ́сланаде́ть чехо́л на кре́сло;

звалі́ць віну́ на каго́е́будзь — свали́ть вину́ на кого́-л.;

запіса́ць кні́гу на бра́та — записа́ть кни́гу на бра́та;

вярну́ўся на фа́брыку — верну́лся на фа́брику;

пае́хаць на Нёман — пое́хать на Нёман;

прые́хаць на Пале́ссе — прие́хать на Поле́сье;

прыйшлі́ на кватэ́ру — пришли́ на кварти́ру;

ісці́ на святло́ — идти́ на свет;

даро́га на Магілёў — доро́га на Могилёв;

вы́йсці на даро́гу — вы́йти на доро́гу;

стаць на кале́ні — встать на коле́ни;

гля́нуць на ба́цьку — посмотре́ть на отца́;

не злу́йся на мяне́ — не серди́сь на меня́;

палява́нне на буйно́га зве́ра — охо́та на кру́пного зве́ря;

падо́бны на ба́цьку — похо́ж на отца́;

змяні́ць саху́ на плуг — смени́ть соху́ на плуг;

назна́чыць сустрэ́чу на нядзе́лю — назна́чить встре́чу на воскресе́нье;

адкла́сці на за́ўтра — отложи́ть на за́втра;

на гэ́ты раз — на э́тот раз;

но́ччу з субо́ты на нядзе́лю — в ночь с суббо́ты на воскресе́нье;

з дня на дзень — со дня на́ день;

пае́хаў на два дні — пое́хал на два дня;

скупы́ на сло́вы — скупо́й на слова́;

ма́йстар на вы́думкі — ма́стер на вы́думки;

непрыго́жы на вы́гляд — некраси́вый на вид;

асно́вы на зы́чны гук — осно́вы на согла́сный звук;

адда́ць дзі́ця на выхава́нне — отда́ть ребёнка на воспита́ние;

цэ́гла на будаўні́цтва — кирпи́ч на строи́тельство (для строи́тельства);

выпрабава́нне на трыва́ласць — испыта́ние на про́чность;

вучы́цца на до́ктара — учи́ться на врача́;

працава́ць на сям’ю́ — рабо́тать на семью́;

зрабі́ць на злосць — сде́лать на́зло́;

падня́ць на смех — подня́ть на́ смех;

пасла́ць тэлегра́му на Но́вы год — посла́ть телегра́мму на Но́вый год;

адзе́ты на гарадскі́ мане́р — одет на городско́й мане́р;

перакла́сці на белару́скую мо́ву — перевести́ на белору́сский язы́к;

здаць на «выда́тна» — сдать на «отли́чно»;

на све́жую галаву́ — на све́жую го́лову;

зашпілі́ць на ўсе гу́зікі — застегну́ть на все пу́говицы;

працягну́цца на дзяся́ткі кіламе́траў — протяну́ться на деся́тки киломе́тров;

па два тра́ктары на брыга́ду — по́ два тра́ктора на брига́ду;

дом на во́сем кватэ́р — дом на во́семь кварти́р;

пабі́ць на дро́бныя ча́сткі — разби́ть на ме́лкие ча́сти;

больш як на пяць ты́сяч рублёў — бо́лее пяти ты́сяч рубле́й;

се́сці на самалёт — сесть на самолёт;

вы́несці на маро́з — вы́нести на моро́з;

жыць на зарпла́ту — жить на зарпла́ту;

клі́каць на дапамо́гу — звать на по́мощь;

2. с вин. (при указании на отрезок времени) в;

два разы́ на ты́дзень — два ра́за в неде́лю;

3. с вин. (при обозначении сферы деятельности) в;

заступі́ць на паса́ду дырэ́ктара — вступи́ть в до́лжность дире́ктора;

4. с вин. пове́рх (чего);

надзе́ць на саро́чкунаде́ть пове́рх соро́чки;

5. с вин. (при обозначении сближения, столкновения, соприкосновения) о, об, о́бо;

спатыкну́цца на пень — споткну́ться о пень;

абапе́рціся няма́ на што — опере́ться не обо что;

6. разг., с вин. при словах хварэ́ць, хво́ры и т.п. переводится беспредложными конструкциями с твор. п.:

хварэ́ць на тыф — боле́ть ти́фом;

хво́ры на грып — больно́й гри́ппом;

7. с предл. на; (при указании на количество частей, из которых состоит что-л. — ещё) о;

кні́га ляжы́ць на стале́ — кни́га лежи́т на столе́;

трыма́ць на рука́х — держа́ть на рука́х;

на пры́вязі — на при́вязи;

су́мка на рэ́мені — су́мка на ремне́;

на ім ляжы́ць уве́сь кло́пат — на нём лежа́т все забо́ты;

прамо́ва на схо́дзе — речь на собра́нии;

на тым бе́разе рэ́чкі — на том берегу́ реки́;

жыць на ву́ліцы Купа́лы — жить на у́лице Купа́лы;

гэ́та было́ на Пале́ссіэ́то бы́ло на Поле́сье;

ця́жка на сэ́рцы — тяжело́ на се́рдце;

быць на ўтрыма́нні — состоя́ть на иждиве́нии;

спагна́ць злосць на кім-не́будзь — сорва́ть зло на ко́м-л.;

на гэ́тым сход быў зако́нчаны — на э́том собра́ние бы́ло зако́нчено;

на за́хадзе со́нца — на зака́те со́лнца;

на світа́нні — на заре́;

стая́ць на кале́нях — стоя́ть на коле́нях;

на маі́х вача́х — на мои́х глаза́х;

на некато́рай адле́гласці — на не́котором расстоя́нии;

паліто́ на ва́це — пальто́ на ва́те;

хадзі́ць на лы́жах — ходи́ть на лы́жах;

вазі́ць на кані́ — вози́ть на ло́шади;

праве́рыць на пра́ктыцы — прове́рить на пра́ктике;

ігра́ць на гіта́ры — игра́ть на гита́ре;

сма́жыць на ма́сле — жа́рить на ма́сле;

ляка́рства на спі́рце — лека́рство на спирту́;

на белару́скай мо́ве — на белору́сском языке́;

калдо́біна на калдо́біне — уха́б на уха́бе;

стол на трох но́жках — стол на (о) трёх но́жках

на II частица на;

на, занясі́ бра́ту — на, отнеси́ бра́ту;

вось табе́ і на́! — вот тебе́ и на́!;

на́ табе́! — на́ тебе́!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)