рэпрэ́сія, -і, звычайна мн. -і, -сій, ж.

Карная мера з боку дзяржаўных органаў.

Падвяргацца рэпрэсіям.

Ахвяры рэпрэсій.

|| прым. рэпрэсі́ўны, -ая, -ае.

Рэпрэсіўныя меры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ме́ра, ‑ы, ж.

1. Адзінка вымярэння. Меры даўжыні. Мера часу.

2. Народная назва адзінкі ёмістасці для чаго‑н. сыпучага, якая раўнялася прыблізна пуду збожжа; пасудзіна, якой мералася што‑н. сыпучае. Мера мукі.

3. Тое, чым вымяраюць што‑н.; мерка, крытэрый. Вымяраць кожны свой крок высокай мерай ідэалаў камунізма — такое патрабаванне ленінскай навукі кіравання будаўніцтвам новага грамадства. «Звязда».

4. Велічыня, ступень. Аканом меў дачыненні да Сімонавых спраў у такой жа меры, як Сімон да спраў Дгебуадзе. Самуйлёнак. // перан. Вызначаны рубеж, граніца. Мера цярплівасці.

5. Дзеянне або сукупнасць дзеянняў, сродкаў для ажыццяўлення чаго‑н. Прыняць меры. Вышэйшая мера пакарання. □ Папярэджанне, вымова, штраф на некалькі працадзён былі частымі мерамі ўплыву на нядбайнікаў. Дуброўскі.

•••

Квадратныя меры — меры плошчы.

Кубічныя меры — меры аб’ёму.

Лінейныя меры — меры даўжыні.

Метрычная сістэма мер гл. сістэма.

Без меры — а) у вялікай колькасці, вельмі многа; б) у вялікай ступені, бязмерна.

Ведаць (знаць) меру гл. ведаць.

Канца-меры няма гл. няма.

Мера і вера — дакладна. — А колькі табе, Андрэй, [за малатарню] плаціць? — запытаўся Юзік у Пошты. — У мяне мера і вера: пуд у дзень давай. Крапіва.

Не ў меру — больш, чым трэба.

Ні ў якой меры — ніяк, ніякім чынам.

Па меншай меры — не менш чым. [Галчанаў:] — Цяпер я быў бы па меншай меры дырэктарам завода. Васілёнак.

Па меры сіл (магчымасцей) — адпаведна з сіламі, з магчымасцямі.

Перабраць меру гл. перабраць.

Поўнаю мераю (плаціць) — столькі ж, колькі было атрымана.

У адной меры — без змен.

У меру — дастаткова. [Цімафей Міронавіч] убачыў жанчыну пакору і звярнуўся да яе тонам у меру строгім, але такім, які даваў зразумець, што .. усё ідзе па-ранейшаму. Зарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перагу́льваць несов.

1. (сверх меры) перегу́ливать;

2. (сверх меры) переи́грывать;

3. (играть повторно) переи́грывать;

4. разг. (побеждать в игре) переи́грывать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перагуля́ць сов.

1. (сверх меры) перегуля́ть;

2. (сверх меры) переигра́ть;

3. (сыграть повторно) переигра́ть;

4. разг. (победить в игре) переигра́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

папячы́цельства, -а, н.

1. Меры па апецы над кім-н.

Устанавіць п. над сіратой.

2. У дарэвалюцыйны час: установа для апекі над кім-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дастатко́ва, прысл.

1. У патрэбнай меры, досыць.

Д. вялікі.

2. у знач. вык. Даволі, хопіць.

Сродкаў д.

Д. сказаць адно слова, каб ён паслухаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стро́гасць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. гл. строгі.

2. мн. Строгія меры, парадкі, строгія правілы, адносіны да каго-, чаго-н. (разм.).

Рэдактарскія строгасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

драко́наўскі, ‑ая, ‑ае.

Жорсткі, бязлітасны. Драконаўскія меры.

[Ад імя Дракона, жорсткага заканадаўца Старажытнай Грэцыі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рашу́чы в разн. знач. реши́тельный;

р. чалаве́к — реши́тельный челове́к;

р. мо́мант — реши́тельный моме́нт;

~чыя ме́ры — реши́тельные ме́ры;

р. крок — реши́тельный шаг

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рэпрэса́ліі, ‑лій; адз. рэпрэсалія, ‑і, ж.

Кніжн. Прымусовыя меры з боку адной дзяржавы ў адносінах да другой у адказ на неправамерныя дзеянні. // Уст. Рэпрэсіўныя меры.

[Лац. repressaliae.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)