про́шлы, -ая, -ае.

○

Прошлы час — у граматыцы: форма дзеяслова, якая абазначае дзеянне, што адбывалася да моманту гаворкі пра яго або якога-н. іншага дзеяння ў мінулым.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

акы́шкаць

‘распаўсюдзіць дзеянне дзеяслова кышкаць на каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. акы́шкаю акы́шкаем
2-я ас. акы́шкаеш акы́шкаеце
3-я ас. акы́шкае акы́шкаюць
Прошлы час
м. акы́шкаў акы́шкалі
ж. акы́шкала
н. акы́шкала
Загадны лад
2-я ас. акы́шкай акы́шкайце
Дзеепрыслоўе
прош. час акы́шкаўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перагайдама́чыць

‘пераадолець дзеянне паводле дзеяслова гайдамачыць - весці разгульнае жыццё’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. перагайдама́чу перагайдама́чым
2-я ас. перагайдама́чыш перагайдама́чыце
3-я ас. перагайдама́чыць перагайдама́чаць
Прошлы час
м. перагайдама́чыў перагайдама́чылі
ж. перагайдама́чыла
н. перагайдама́чыла
Загадны лад
2-я ас. перагайдама́ч перагайдама́чце
Дзеепрыслоўе
прош. час перагайдама́чыўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шмульгану́ць

‘ажыццявіць аднакратнае дзеянне паводле дзеяслова церці’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. шмульгану́ шмульганё́м
2-я ас. шмульгане́ш шмульганяце́
3-я ас. шмульгане́ шмульгану́ць
Прошлы час
м. шмульгану́ў шмульгану́лі
ж. шмульгану́ла
н. шмульгану́ла
Загадны лад
2-я ас. шмульгані́ шмульгані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час шмульгану́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

аб..., прыстаўка (гл. а...¹).

Ужыв. замест «А...¹»:

а) перад галоснымі: абысці, абыграць, абумовіць, абярнуцца;

б) у некаторых выпадках перад зычнымі: абдумаць, абмяняць, абжаць;

2) нароўні з прыстаўкай «А...¹» перад зычнай: абгарадзіць, абкарыць, абкантаваць (агарадзіць, акарыць, акантаваць);

3) для ўтварэння дзеяслова са знач. прычыніць страту каму-н.: абважыць, абмераць, абхітрыць;

4) для ўтварэння дзеяслова са знач. не ўлічыць, абысці каго-, што-н. пры размеркаванні чаго-н.: абдзяліць, абмінуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

неазнача́льны, ‑ая, ‑ае.

У выразах: неазначальная форма дзеяслова гл. форма; неазначальныя займеннікі гл. займеннік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

брык, выкл. у знач. вык.

Разм. Ужываецца ў значэнні дзеяслова бры́кнуць, бры́кнуцца і брыкну́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыдзеясло́ўны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які знаходзіцца пры дзеяслове, залежыць ад дзеяслова. Прыдзеяслоўная часціца. Прыдзеяслоўнае кіраванне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

блё́хаць

‘пляскаць, плюхаць што-небудзь (напр., ваду) і ў якасці безасабовага дзеяслова (пачало блёхаць)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. блё́хаю блё́хаем
2-я ас. блё́хаеш блё́хаеце
3-я ас. блё́хае блё́хаюць
Прошлы час
м. блё́хаў блё́халі
ж. блё́хала
н. блё́хала
Загадны лад
2-я ас. блё́хай блё́хайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час блё́хаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зага́днасць, ‑і, ж.

Уласцівасць загаднага. Характар выражэння загаднасці ў пэўнай ступені залежыць ад трывання дзеяслова. Граматыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)