фанта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Струмень вадкасці, газу і пад., які з сілай выкідваецца ўверх пад высокім ціскам.
Ф. нафты.
Газавы ф.
Кроў б’е фантанам з раны.
2. Маса чаго-н., што высока ўзлятае ўверх, з сілай вырываецца адкуль-н.
Вогненны ф. у небе.
Радасць б’е фантанам (перан.).
3. Збудаванне для падачы вады пад напорам.
Ф. у скверы.
|| прым. фанта́нны, -ая, -ае.
Фантанная нафта.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сузо́р’е, ‑я, н.
Участак зорнага неба, група зорак, аб’яднаная агульнай назвай. Высока, высока над вёскай мігаціць сузор’е Вялікай Мядзведзіцы. Брыль. Ноч. Пад сузор’ямі Стажараў Маўчыць зямля ў нямой цішы. Звонак. // перан.; каго-чаго. Група выдатных дзеячаў, пісьменнікаў і пад., якія працуюць сумесна, у адну эпоху. У М. Стральцова ўзнікла патрэба падзяліцца некаторымі сваімі думкамі пра найярчэйшае сузор’е выдатных песняроў XX стагоддзя. Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кура́жыцца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; незак.
Разм. Важнічаць, трымацца фанабэрыста. Куражыцца дзед, сам сябе Нясе ён з павагай, высока. Колас. // Крыўляцца. Сцяпан куражыўся, як малое дзіця. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каршачо́к, ‑чка, м.
Малады, невялікі коршак. Дробны каршачок плаваў над асіннікам, вавёрка імчалася цераз дубы. Чорны. Нудна пасвістваючы, высока над грэбляй лётаў, выглядаючы здабычу, маленькі каршачок. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наме́рзнуць, ‑зне; пр. намёрз, ‑мерзла; зак.
Замярзаючы, утварыцца, нарасці на паверхні чаго‑н. (пра лёд і пад.). Ля студні намерзла высока і подступу каню не было. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падкі́нуцца сов.
1. подпры́гнуть;
задо́к во́за высо́ка ~нуўся на калдо́біне — зад теле́ги высоко́ подпры́гнул на колдо́бине;
2. разг. (о болезни) прики́нуться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
высь, ‑і, ж.
Прастора, якая знаходзіцца высока над зямлёй; вышыня. Я чую гул. У высях недзе Ракоча, кружыць самалёт. Колас. Арол чорны ўецца ў высі, Крыл[а]мі махае. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маладу́шнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Праяўляць маладушнасць; падаць духам. Не маладушнічаць, а памерці з высока ўзнятай галавой, як і належыць савецкаму чалавеку, — прыйшло выразнае і канчатковае рашэнне. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́нты, ‑аў; адз. няма.
Маладыя, неакасцянелыя рогі высакародных або плямістых аленяў, якія выкарыстоўваюцца для вырабу лекавых сродкаў. [Алені] высока трымаюць свае прыгожыя галоўкі ў каронах мяккіх сукаваценькіх пантаў. Грахоўскі.
[Манг.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўзніма́ць і паўздыма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Узняць усё, многае, або ўсіх, многіх. Паўзнімаць байцоў па трывозе. □ Хвоі, што так высока паўздымалі свае губатыя верхавіны, рыпяць. Барашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)