слі́ва ж., в разн. знач. сли́ва;
галі́нка ~вы — ве́точка сли́вы;
вары́ць ~вы — вари́ть сли́вы;
з’е́сці ~ву — съесть сли́ву
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Варо́нік ’піражок з ягадамі’ (Федар., 7). Ад варо́ны < вары́ць. Слав. *varenъ, *varenikъ. Параўн. рус. варе́ник, укр. варе́ник.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
карча́жына, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і карчага 1. Больш нічога мы не злавілі і ўзяліся наладжваць начлег. Расклалі касцёр з сухіх карчажын і галля, абскрэблі шчупака ды пачалі варыць юшку. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адвары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак., што.
1. Зварыць; зрабіць адвар. [Бабка Аксіння:] — А ў мяне зеллейка такое ёсць, вось адвару і прынясу. Чарнышэвіч.
2. Спец. Награваючы ў месцы зваркі, аддзяліць ад чаго‑н. Адварыць рэйку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абвары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак., каго-што.
Крыху паверыўшы, зверху зварыць, а ўсярэдзіне пакінуць сырым. Абварыць мяса. // Абліць варам (кіпнем). Абварыць венік. □ Пякло нясцерпна. Млела ўсё навокал, Нібы зямлю хто варам абварыў. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
варэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. варыць (у 1 знач.).
2. Ягады, фрукты, звараныя з цукрам, мёдам. Яблычнае варэнне. □ Мама тым часам зварыла варэнне і прынесла ў наш пакой, каб яно астыла. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прывары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак., што.
1. і чаго. Разм. Зварыць яшчэ, у дадатак да ўжо зваранага. Прыварыць капусты.
2. Спец. Прымацаваць да чаго‑н. зваркай. Прыварыць адламаную частку трубы. Прыварыць ручку да металічнага каўша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыва́рваць ’прыпарваць’ (ТС). Да вары́ць 2 ’моцна грэць (пра сонца); парыць (пра надвор’е)’ (гл.). Відавочна, усходнеславянскае, параўн. рус. прива́ривать ’пячы гарачынёй, спёкай’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кіпяці́ць, ‑пячу, ‑пяціш, ‑пяціць; незак., што.
Награваць вадкасць так, каб яна кіпела; даводзіць да кіпення. Кіпяціць ваду. / Пра пасудзіну, у якой награваюць вадкасць да кіпення. Кіпяціць чайнік. Кіпяціць самавар. // Трымаць, варыць у кіпячай вадкасці. Кіпяціць бялізну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накармі́ць, ‑кармлю, ‑корміш, ‑корміць; зак., каго.
Даць дастатковую колькасць ежы; наталіць чый‑н. голад. Накарміць госця. Накарміць каня. Накарміць пірагамі. □ Узяліся меншыя браты абед варыць: зарэзалі вала, разабралі і зварылі. Самі наеліся і брата накармілі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)