ра́ньше нареч. в разн. знач. ране́й;

ра́ньше сро́ка ране́й тэ́рміну;

э́то бы́ло ра́ньше гэ́та было́ ране́й.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ніякава́та, прысл. (разм.).

1. Няёмка, не па сабе, сарамліва.

Адчуваць сябе н.

2. Нязручна.

Пісаць левай рукой было н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

за́вад, -у, м.

У выразе: і заваду няма (разм.) — няма і ніколі не было.

Ласёў тут і заваду няма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вако́л.

1. прысл. Кругом, навокал.

В. нікога не было.

2. прыназ. з Р. Кругом чаго-н.

Хадзіць в. саду.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мац, выкл., у знач. вык. (разм.).

Ужыв. са знач. дзеяслова мацаць.

М. у кішэнь, а кашалька як не было.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пу́сто нареч., безл., в знач. сказ. пу́ста;

в ко́мнате бы́ло пу́сто у пако́і было́ пу́ста;

◊

чтоб тебе́ пу́сто бы́ло! каб табе́ пу́ста было́!;

ра́зом гу́сто, ра́зом пу́сто (то гу́сто, то пу́сто) погов. то гу́ста, то пу́ста.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лі́ханька ср. го́рюшко;

◊ л. на яго́ — чтоб ему́ пу́сто бы́ло;

вось л. — вот не́ было печа́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ча́дна безл., в знач. сказ. уга́рно; ча́дно;

у ха́це было́ ч. — в до́ме бы́ло уга́рно (ча́дно)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

быць, цяпер. няма (у 3 ас. адз. л. ёсць); быў, была́, было́, былі́; бу́ду, бу́дзеш, бу́дзе; будзь; незак.

1. Жыць, існаваць, мець месца.

Быў чалавек і не стала.

Быў бы хлеб, а людзі знойдуцца (прыказка).

2. Прысутнічаць, знаходзіцца.

Б. на рабочым месцы.

3. Рабіцца, здарацца.

Учора быў град.

4.

З ас. адз. л.

бу́дзе. Ужыв. ў знач. цяперашняга часу: ёсць, маецца.

Яму будзе гадоў трыццаць.

5. Ужыв. як частка састаўнога выказніка.

Дзяўчына была ўрачом.

◊

Будзь (бывай) здароў — развітальны зварот з добрымі пажаданнямі.

Было ні было (разм.) — трэба рызыкнуць.

Што будзе, тое будзе (разм.) — аддацца на волю лёсу.

Як бы там (што б там) ні было — нягледзячы ні на што.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разбалбата́ць, -балбачу́, -балбо́чаш, -балбо́ча; -балбачы́; -балбата́ны; зак., што (разм.).

Расказаць каму-н. тое, пра што нельга, не варта было гаварыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)