авіябо́мба, ‑ы, ж.
Снарад абцякальнай формы, напоўнены выбуховымі запальнымі або атрутнымі рэчывамі, які скідваецца з лятальнага апарата ў стан ворага або на важныя аб’екты ў яго тыле.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апара́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да апарата, звязаны з апаратам (у 1 знач.).
2. у знач. наз. апара́тная, ‑ай, ж. Памяшканне, дзе размешчана апаратура. Апаратная тэлецэнтра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбо́рка ж., в разн. знач. разбо́рка;
р. апара́та — разбо́рка аппара́та;
р. фунда́мента — разбо́рка фунда́мента;
р. па сарта́х — разбо́рка по сорта́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
арбі́та, -ы, ДМ -бі́це, мн. -ы, -бі́т, ж.
1. Шлях руху нябеснага цела, а таксама касмічнага апарата, карабля.
А.
Марса.
2. перан., чаго або якая. Сфера дзеяння, распаўсюджання чаго-н.
3. Вочная ўпадзіна, вачніца.
Аж вочы павылазілі з арбіт.
|| прым. арбіта́льны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нагру́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
1. гл. нагрузіць.
2. Загружанасць работай якой-н. установы, прадпрыемства, машыны, апарата.
Н. электрасеткі ў вячэрнія гадзіны.
Н. электрастанцыі.
3. перан. Ступень выразнасці, насычанасці чым-н. (у дачыненні да літаратуры, мастацтва і пад.).
Гэты вобраз нясе вялікую ідэйна-мастацкую нагрузку.
|| прым. нагру́зачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стабіліза́тар, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. Прыбор, прыстасаванне для надання ўстойлівасці, пастаяннага становішча чаму-н. (у лятальных апаратах, на суднах і пад.), для стабілізацыі якога-н. працэсу.
С. лятальнага апарата.
С. току.
2. Рэчыва, якое затрымлівае працэс змянення якога-н. іншага рэчыва, саставу.
С. выбуховых рэчываў.
|| прым. стабіліза́тарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
планета́рый, ‑я, м.
1. Апарат, пры дапамозе якога на купалападобным экране паказваецца рух планет і іншых нябесных целаў.
2. Культурна-асветная ўстанова, дзе чытаюцца лекцыі па астраноміі, якія суправаджацца дэманстрацыяй неба з дапамогай такога апарата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трудано́шка ‘скураная сумка для грошай’ (Шат.). Першапачаткова, відаць, *трутаношка, параўн. рус. трутоно́ша, трудоно́ша ‘скураная сумачка, у якой насілі крэсіва, крэмень і трут’, пазней у выніку дээтымалагізацыі — трудоно́ска ‘швейны рабочы кашэль, сумка для швейнага прыбора, прылады, апарата’. Да трут, гл. Параўн. аналагічнае па ўтварэнні тырбано́шка ‘скураная машна для грошай, якую носяць на поясе’ (Бяльк.), відаць, у выніку збліжэння з торба, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паса́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
1. гл. садзіць.
2. мн. Месца, на якім пасаджаны расліны.
Пасадкі маладога сасонніку.
3. Спуск і прызямленне лятальнага апарата.
Мяккая п.
Вымушаная п.
Ісці, заходзіць на пасадку.
4. Манера, спосаб трымацца ў сядле.
Кавалерыйская п.
|| прым. паса́дачны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
П. матэрыял.
Пасадачная платформа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змеяві́к, змеевіка, м.
1. Спіралепадобная трубка ў цеплаабменных апаратах. Змеявік перагоннага апарата. □ [Настаўніцы] выявілі, што ў іх не хапае адн[ой] рэчы — мядзянай трубкі, якую звычайна завуць змеевіком. Дубоўка.
2. Горная парода зялёнага колеру з разнастайнымі адценнямі — ад амаль чорнага да светла-фісташкавага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)