дзяру́жны, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з дзяругі (у 1 знач.). Дзяружны мяшок. □ Прачыняюцца ў сенцах дзверы, і на двор выходзіць у зрэбнай сарочцы і дзяружных штанах барадаты чалавек. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
добраўпара́дкаваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад добраўпарадкаваць.
2. у знач. прым. Добра зроблены, забяспечаны неабходнымі выгодамі. Сотні сем’яў рабочых і служачых усяляюцца ў добраўпарадкаваныя кватэры. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угрунтава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад угрунтаваць.
2. у знач. прым. Зроблены надзейна, моцна. Угрунтаваны падмурак.
3. у знач. прым. Падмацаваны пераканаўчымі доказамі, меркаваннямі. Угрунтаваны довад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уласнару́чны, ‑ая, ‑ае.
Зроблены, напісаны сваёй рукой. Побач з .. уласнаручным подпісам [Кабушкіна] ў дужках стаяла кароценькае слова: «Жан». Новікаў. У самым нізе пісьма была маленькая, уласнаручная прыпіска мацеры. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаўро́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шаўро, які з’яўляецца шаўро. Шаўровыя шкуры. // Зроблены з шаўро. У шаўровых чаравіках, У адзенні шлюбным Пад руку вядзе нявесту малады. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сы́рамяць ’нядубленая скура, сырыца’ (ТСБМ), сырамя́тны ’зроблены з сырыцы’ (ТСБМ, Бяльк.), сы́раметны ’скураны’ (Касп.), сы́рамяць, сы́рмець, сы́рміць ’сырыца’ (Сл. ПЗБ), су́рамяць ’тс’, сурамя́тны ’зроблены з сырыцы’ (карэліц., Нар. лекс.), сырымыць, сыръмяць ’гужык у цэпе’ (кругл., маг., ДАБМ, камент., 829), су́рамятка ’раменная ці вяровачная частка пугі’ (стаўб., З нар. сл.), сурамя́ць, сурамя́зь ’сырамяць’ (Сл. ПЗБ), су́рметка ’папруга, повад з сырамяці’ (Сл. ПЗБ), сыро́мец ’вузкая палоска з нявырабленай скуры’ (Сцяшк.), сюды ж, відаць, сы́рамаць ’сырыя дровы’ (Мат. Гом.), сыромі́ть ’амаль дарма’: сыроміть оддала півня (кобр., Сл. Брэс.). Рус. сы́ромять ’сырыца’, сыромя́тный ’выраблены з сырыцы’. Да сыры і мяць (гл.), параўн. кажамя́ка (гл.) і адзначанае ў Даля (IV, 376) “кожа… выделанная очисткой и сильным мятьем”. Да значэння ’сырыя дровы’ параўн. сыромля ’тс’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пухо́вы 1 ’зроблены з пуху’ (ТСБМ, Бяльк.). Ад пух ’падшэрстак, ворс, дробнае пер’е’.
Пухо́вы 2 ’неправеяны, неачышчаны, з мякінай’: пуховая мука, хлеб пуховы (Арх. Федар., Жд. 2), ст.-бел. пуховый ’тс’, рус. пухо́вый ’перамолаты разам з мякінай (пра муку); пышны, рыхлы і лёгкі (пра хлеб)’. Ад пух ’мякіна, адходы пры веянні, паланні’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тавалга, ст.-бел. таволга ’дзяржанне пугі або аршын, зроблены з вятроўніку’ (1578 г.; Булыка, Лекс. запазыч.). З цюркскіх моў, параўн. чагат. tabulɣu, тат., баш. tubylɣy ’вятроўнік, бружмель’ (Булыка, там жа, 105). Параўн. і рус. таволга́, та́волга ’расліна Spiraea’ таксама цюркскага паходжання, абазначае розныя расліны з вельмі моцнай драўнінай (Фасмер, 4, 8; Анікін, 521).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нео́навы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да неону, уласцівы яму. Над будынкам прыгожа і ярка ўспыхвалі неонавыя агні. Гамолка. // Зроблены з дапамогай неону. Неонавая рэклама.
•••
Неонавая лямпа гл. лямпа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плата́навы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да платана. // Зроблены з платану.
2. у знач. наз. плата́навыя, ‑ых. Сямейства насенных кветкавых раслін, да якіх адносіцца платан, чынара і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)