недаўмява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Быць у недаўменні; выказваць, выяўляць недаўменне. — Дык чаго ж ты прыйшла? — недаўмявае дзед Купрыян. [Аўгіня:] — Прыйшла забраць тое, што прынесла з сабою з дому. Колас. Калісьці кітайскія літаратары пускалі ў жыццё свае творы без подпісу, ананімна. Чытаў я пра гэта ў юнацтве і недаўмяваў. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разняшча́сны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і няшчасны, але з узмацненнем. — Кім я быў усё жыццё? Вы скажаце — касірам. Правільна. Але якім касірам? Няшчасным, вось якім, проста самым разняшчасным. Ці спытаў у мяне хто калі: а ці падабаецца вам, Сцяпан Гаўрылавіч Кудзеля, быць касірам? Не, ніхто не спытаў. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спадаба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. каго. Пакахаць, закахацца. Сэрца ныла, бы з нуды, Вы сама была не ўся, — Спадабала я тады Брыгадзіра Міхася. Купала. Цікава паслухаць Раіну, за што яна спадабала асадніка. У. Калеснік.
2. што. Прыйсціся па густу, спадабацца. А я на ўсё жыццё спадабаў навальніцу. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спалучы́цца, ‑лучуся, ‑лучышся, ‑лучыцца; зак.
Аб’яднацца ва ўзаемнай адпаведнасці, гармоніі; злучыцца адначасова; сумясціцца. У творах Дастаеўскага спалучыліся з выключнай сілай праніклівы псіхалагізм, інтэлектуальная глыбіня мысліцеля і страснасць публіцыста. «ЛіМ». Аповесць «Першае каханне» [А. Марціновіча] цікавая перш за ўсё тым, што ў ёй своеасабліва спалучыліся ваенная тэма і сучаснае жыццё. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стоты́сячны, ‑ая, ‑ае.
1. Які налічвае сто тысяч якіх‑н. адзінак (рублёў, кіламетраў, экземпляраў і пад.). Стотысячны тыраж.
2. Які складаецца з ста тысяч якіх‑н. адзінак. Два гады астрогу, адседжаныя бацькам за ўдзел у стотысячнай Грамадзе, — ён быў касірам ганчароўскага гуртка, — нагналі .. [маці], здаецца, страху на ўсё жыццё. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схематызава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
Падаць (падаваць)3 апісаць (апісваць), паказаць (паказваць) што‑н. у схематычным адцягнена-спрошчаным выглядзе, у агульных рысах. Скажуць: мы схематызуем вобраз, мы адрываем інтымнае жыццё чалавека ад яго грамадскай сутнасці. Думаем, што такія закіды не маюць пад сабой ніякай падставы. Бярозкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сяме́йны
1. прил., в разн. знач. семе́йный;
с. чалаве́к — семе́йный челове́к;
с. абе́д — семе́йный обе́д;
~нае жыццё — семе́йная жизнь;
2. прил., перен. семе́йственный;
с. адно́сіны — семе́йственные отноше́ния;
3. в знач. сущ. семе́йный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шу́мны I в разн. знач. шу́мный;
~ная размо́ва — шу́мный разгово́р;
~ная ву́ліца — шу́мная у́лица;
~нае жыццё — шу́мная жизнь;
ш. по́спех — шу́мный успе́х;
~ныя зы́чныя — лингв. шу́мные согла́сные
шу́мны II вспе́ненный, пе́нистый, пе́нный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зго́дны, -ая, -ае; -дзен, -дна.
1. на што. Які выражае, дае згоду на што-н.
З. на ўсе ўмовы.
2. з кім-чым. Які прытрымліваецца з кім-н. адной думкі, адных поглядаў.
Я з ім не згодзен.
3. Які супадае з чым-н., падобны.
Сведкі далі згодныя паказанні.
4. Дружны, аднадушны.
Згоднае жыццё.
Жылі яны згодна (прысл.).
5. Стройны, гарманічны.
Згодныя спевы.
◊
Згодна з чым, прыназ. з Т — у адпаведнасці з чым-н.
Згодна з законам.
|| наз. зго́днасць, -і, ж. (да 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адлюстрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), што. Узнавіць, перадаць чый-н. вобраз на сваёй люстраной паверхні, адкінуць у адваротным напрамку светавыя промні.
Возера адлюстравала кроны пышных дрэў.
2. Перадаць у вобразах або паняццях аб’ектыўную рэальнасць.
3. Ахарактарызаваць, перадаць сутнасць, змест, унутраныя асаблівасці чаго-н.
Чалавек стараўся падабраць такія словы, якія б дакладна адлюстравалі яго душэўны стан.
4. Увасобіць у мастацкіх вобразах, паказаць, намаляваць.
А. жыццё народа ў рамане.
|| незак. адлюстро́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. адлюстрава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)