ускладні́цца, ‑ніцца; зак.
Кніжн.
1. Стаць, зрабіцца больш складаным або вельмі складаным. Ускладніўся план работы.
2. Стаць больш цяжкім для выканання, ажыццяўлення. Справа ўскладнілася.
3. Стаць больш напружаным, супярэчлівым. Сітуацыя ўскладнілася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кло́пат, -у, М -паце, мн. -ы, -аў, м.
1. Неспакойная думка пра што-н. або дзейнасць па ажыццяўленні чаго-н.
К. пра вясеннія работы.
Клопаты па добраўпарадкаванні горада.
К. аб дабрабыце сям’і.
2. Увага да патрэб і запатрабаванняў каго-н.
К. пра жыхароў вёскі.
3. Неспакойны, трывожны стан; хваляванне.
К. ад сэрца не адступае.
Не хочацца рабіць людзям клопату.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спецыялізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак.
1. каго (што). Даць (даваць) спецыяльныя веды ў якой-н. галіне навукі і тэхнікі, навучыць (навучаць) якой-н. спецыяльнасці.
С. студэнтаў па мовазнаўстве.
2. што. Прызначыць (прызначаць) для спецыяльнага выкарыстання або для работы ў якой-н. спецыяльнай галіне.
С. прадпрыемства на вытворчасці паперы.
|| наз. спецыяліза́цыя, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паку́ль.
1. прысл. На працягу некаторага часу.
Пастой п. тут.
П. нічога не вядома.
2. злуч. На працягу таго часу як.
П. дзяўчына вучыцца, трэба ёй дапамагаць.
3. злуч. Да той пары як.
Не пайду, п. не скончу работы.
◊
Пакуль што (разм.) — пакуль (у 1 знач.), незалежна ад таго, што можа здарыцца потым.
Пакуль што мы тут усім задаволены.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гэ́та, часц.
1. указ. Служыць для выдзялення, падкрэслівання таго ці іншага слова ў сказе.
Г. мы прыйшлі.
2. Удакладняе сэнс выказніка, які выражаны назоўнікам, прыметнікам, інфінітывам ці прыслоўем.
Праца — г. крыніца нашага багацця.
Жыццё — г. барацьба.
3. узмацн. Узмацняе сэнс, значэнне папярэдняга займенніка, прыслоўя, часціцы ў пытальных, клічных і даданых сказах.
Ці г. ты яшчэ з работы ідзеш?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рыво́к, рыўка́, мн. рыўкі́, рыўко́ў, м.
1. Рэзкі, парывісты рух рукамі або целам.
Ускочыць на каня спрытным рыўком.
2. У цяжкай атлетыцы: пад’ём цяжару над галавой на выцягнутых руках адным бесперапынным рухам.
Вынікі ў рыўку.
3. перан. Рэзкае ўзмацненне, якое парушае агульны рытм работы.
Праца без рыўкоў.
|| прым. рыўко́вы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спры́тны, -ая, -ае.
1. Якому ўласцівы фізічны спрыт; лоўкі, умелы, паваротлівы ў рабоце.
Ён быў с., здольны да ўсякай работы.
Спрытныя рукі ўсё зробяць.
2. Які знаходзіць выхад з любога становішча, прадпрымальны, кемлівы, знаходлівы.
С. арганізатар.
3. Зграбны, прыгожага аблічча, стройнага складу.
С. хлопец.
4. Зручны для карыстання (пра рэчы, прылады; разм.).
Спрытная лапата.
|| наз. спры́тнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Надса́днік ’талакнянка’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), рус. надсаднай ’увярэднік балотны’. Відаць, да надсадны ’сумны, цяжкі’ (Ян.), параўн. рус. надсадно ’балюча, сумна’ і надсадная трава ’нейкая лекавая расліна’, надсадка ’тс’, саднить ’шчымець’, досада ’прыкрасць’; усё да садзіць (Фасмер, 1, 531), параўн. размоўнае надсадзіць ’надарваць, нашкодзіць’, надсада ’надарванасць, хвароба ад цяжкай работы’, пра гэта ж сведчыць і ілюстрацыя да слова: Натсаднік — як бруснічнік, ат почак (Сл. ПЗБ, 188).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
продолже́ние ср.
1. праця́г, -гу м., прадаўжэ́нне, -ння ср.; неоконч. праця́гванне, -ння ср.;
продолже́ние на́чатой рабо́ты праця́г (праця́гванне, прадаўжэ́нне) пача́тай рабо́ты;
продолже́ние сле́дует праця́г бу́дзе;
в продолже́ние го́да, ме́сяца на праця́гу го́да, ме́сяца;
2. (в пространстве) прадаўжэ́нне, -ння ср.; неоконч. прадо́ўжванне, -ння ср.; (удлинение) падаўжэ́нне, -ння ср.;
продолже́ние стены́, ли́нии прадаўжэ́нне сцяны́, лі́ніі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
захла́млены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад захламіць.
2. у знач. прым. Засмечаны, завалены хламам. Работы ў другім корпусе было шмат. Шаснаццаць абадраных пакояў, восем паўразбітых грубак, даўжэзны захламлены калідор. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)