чатырохку́тны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і чатырохвугольны. Мала народу варушылася ў той дзень на чатырохкутнай плошчы. Караткевіч. На вяршыню высокай чатырохкутнай вежы апусціўся бусел. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шалупа́йка, ‑і, ДМ ‑пайцы; Р мн. ‑паек; ж.
Тое, што і шалупіна. — Добры дзень, — адказала гаспадыня, якая якраз даставала з печы чыгун бульбы з шалупайкамі. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́клятый прич. пракля́ты;
будь я про́клят, е́сли… няха́й я бу́ду пракля́ты (няха́й мяне́ пракляну́ць), калі́…;
будь про́клят тот день няха́й бу́дзе пракля́ты той дзень.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
се́рый прям., перен. шэ́ры; (о животных — ещё) сі́вы́;
се́рые глаза́ шэ́рыя во́чы;
се́рый день шэ́ры дзень;
се́рая жизнь шэ́рае жыццё;
се́рый конь сі́вы́ конь.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
го́йсаць несов., разг. ры́скать; мета́ться; носи́ться;
~сае як шалёны — ме́чется (но́сится) как угоре́лый;
цэ́лы дзе́нь ~саў па го́радзе — це́лый день ры́скал по го́роду
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бушава́ць несов., прям., перен. бушева́ть;
бык бушу́е — бык бушу́ет;
рака́ ~ва́ла ўвесь дзень — река́ бушева́ла весь день;
чаго́ ты бушу́еш? — чего́ ты бушу́ешь?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абабе́гчы сов., в разн. знач. обежа́ть, оббежа́ть;
а. гару́ — обежа́ть (оббежа́ть) го́ру;
за дзень абабе́г усе́ магазі́ны — за́ день обежа́л (оббежа́л) все магази́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Відне́ць ’світаць, святлець, днець, займацца на дзень’; ’віднецца, паказвацца, станавіцца відным’ (БРС, КТС, Шат., Касп., Сцяшк. МГ, Бяльк.). Укр. видніти ’світаць, святлець’, виднітися ’віднець, віднецца’, рус. кур., арл., калуж., йонаўск. видне́ть ’світаць’, польск. widnieć ’быць відным’; ’світаць’, славац. vidnieť (sa), мар. rozvidniť se ’тс’. Паўночнаславянскае ўтварэнне на ‑ěti ад vidьnъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мураві́ны, мураві́нки, муры́ны, мур змываць ’абрад купання дзіцяці на другі (трэці, восьмы) дзень хрысцін ад мірапамазання і частаванне з гэтай нагоды’ (Нас., Анік., Мікуц., Шн., Мядзв., Касп., Чуд.; Нас. Бел. песни; Сцяшк. Сл.; Юрч. Фраз. 3). Да мур 5 < ц.-слав. мѷро ’міра’. Параўн. таксама рус. пск. мури́ть ’мазаць мірам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пацалу́йка ’той, хто любіць цалавацца’ (Нас.), пацалу́йкі ’дзень на пасхальным тыдні, калі дзяўчаты прыходзяць з падарункамі да сваіх павітух’ (маг., віц., Нас.). З рус. поцелуй, якое паходзіць з формы 2‑й асобы загаднага ладу ад поцеловать. Аб суфіксе ‑ка гл. Сцяцко, Афікс. наз., 46; аб суфіксе ‑кі там жа, 48.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)