дэфля́цыя, ‑і, ж.

1. Змяншэнне колькасці папяровых грошай і банкнотаў, якія знаходзяцца ў абароце, з мэтай павысіць іх пакупную здольнасць.

2. Выдзіманне і шліфаванне горных парод мінеральнымі часцінкамі з дапамогай ветру.

[Ад лац. deflare — здзімаць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сам-...,

Уст. У спалучэнні з парадкавымі або колькаснымі лічэбнікамі ўтварае складаныя нязменныя прыметнікі, якія абазначаюць: у такой колькасці (якая паказана лічэбнікам), уключаючы і сам суб’ект гутаркі, напрыклад: сам-сёмы, сам-трэці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

снегапа́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Выпадзенне снегу (звычайна ў вялікай колькасці). Прыгожы вячэрні Мінск, асабліва пасля першага снегападу. Мыслівец. Вецер прыціх, і ў цішыні, здавалася, чуваць быў мяккі шолах снегападу. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наце́рці, натру́, натрэ́ш, натрэ́; натро́м, натраце́, натру́ць; нацёр, -це́рла; натры́; нацёрты; зак.

1. каго-што. Намазваючы, змазваючы (вадкасцю, маззю і пад.), расцерці.

Н. спіну.

2. што. Начысціць да глянцу, уціраючы што-н. (фарбу, воск і пад.).

Н. паркет.

3. што. Пашкодзіць, прычыніць боль трэннем, пакінуць след ад трэння.

Н. нагу.

4. чаго. Надрабніць на тарцы ў якой-н. колькасці.

Н. бульбы.

5. чаго. Нарыхтаваць у якой-н. колькасці, ачышчаючы ціскам, трэннем ад цвёрдых частачак (пра лён, каноплі і пад.).

|| незак. націра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. наце́рціся, натру́ся, натрэ́шся, натрэ́цца; натро́мся, натраце́ся, натру́цца; нацёрся, -це́рлася; натры́ся (да 1 знач.); незак. націра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 знач.).

|| наз. націра́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нарасці́ць, -рашчу́, -ро́сціш, -ро́сціць; зак.

1. чаго. Вырасціць у нейкай колькасці.

Н. кветак.

2. што і чаго. Вырасціць што-н. на чым-н.

Н. мускулы.

3. што. Павялічыць у памерах, дабаўляючы што-н.

Н. сцяну.

|| незак. наро́шчваць, -аю, -аеш, -ае; наз. наро́шчванне, -я, н. і нарашчэ́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

касі́ць¹, кашу́, ко́сіш, ко́сіць; ко́шаны; незак.

1. што. Зразаць траву касой² або касілкай.

К. атаву.

2. перан., каго (што). Нішчыць, забіваць у вялікай колькасці.

Хвароба косіць людзей.

Вайна нас гнула і касіла.

|| зак. скасі́ць, скашу́, ско́сіш, ско́сіць; ско́шаны.

|| наз. кашэ́нне, -я, н. (да 1 знач.) і касьба́, -ы́, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́лькасць, -і, ж.

1. Велічыня, лік, аб’ём, маса.

Вялікая к. дрэў у парку.

К. ападкаў за суткі.

2. Філасофская катэгорыя, якая характарызуе прадметы і з’явы навакольнага свету з боку велічыні, аб’ёму, ліку, ступені развіцця, тэмпаў змянення і інш. (выкарыстоўваецца ва ўзаемадзеянні з катэгорыяй якасці).

Пераход колькасці ў якасць.

|| прым. ко́лькасны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агрэ́бці, аграбу́, аграбе́ш, аграбе́; аграбём, аграбяце́, аграбу́ць; агро́б, агро́бла; аграбі́; агрэ́бены; зак., што.

1. Тое, што і абгрэбці.

А. стог сена.

2. Згрэбці ўсё навокал, падбіраючы (разм.).

А. ўчасткі.

3. перан. Атрымаць, здабыць, захапіць што-н. у вялікай колькасці (разм.).

А. вялікую прэмію.

|| незак. аграба́ць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. аграба́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

напераво́дзіць, ‑воджу, ‑водзіш, ‑водзіць; зак., каго-чаго.

Разм.

1. Перамясціць у іншае месца (знаходжання, працы, вучобы і інш.) у вялікай колькасці.

2. Патраціць, расходаваць без асаблівай карысці многа чаго‑н. Напераводзіць грошай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нашчыпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. чаго. Шчыпаючы, набраць, нарваць у якой‑н. колькасці. Нашчыпаць цыбулі. Нашчыпаць шчаўя.

2. што. Разм. Зашчаміць, прышчаміць скуру цела ў многіх месцах. Нашчыпаць шчокі. Нашчыпаць вушы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)