цаката́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; незак.
Разм. Утвараць рэзкія кароткія гукі, падобныя на дробны стук, траскатню. Дзень і ноч цакатаў.. [завод] сваімі станкамі. Корбан. Цакаталі ляскоткі, дробна і гулка выбухалі бубны. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цялёпканне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. цялёпкацца і цялёпкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Плёхала, біла хвастом рыба, і цялёпканне вёслаў і святло агню не палохалі яе. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ця́ўканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. цяўкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Аднойчы шчанюкі На двор прыбеглі, выпаўзшы з-пад маткі, Зірнулі ў розныя бакі І цяўканне ўзнялі. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ча́хканне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. чахкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Сухое чахканне матора аддалілася, а потым зусім заціхла. Алешка. З хляўца даносілася частае чахканне секача. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
язы́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да языка (у 1 знач.). Язычныя нервы. Язычная мышца. Язычная века.
2. У лінгвістыцы — утвораны пры ўдзеле языка (у 2 знач.). Язычныя гукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Заліва́цца ’тлусцець’ (Мат. Гом.), ’спяваць з пералівамі’ (ТСБМ). Рус. залива́ться ў розных знач., у тым ліку ’спяваць пералівіста’, укр. залива́тися ’пакрывацца вадкасцю’, ’смяяцца’, ’захлынацца’. Перан. ад залівацца ’пакрывацца вадкасцю’, ’напаўняцца вадкасцю’ (гл. заліць 3, ліць), для спеваў ’выдаваць гукі быццам бы такія, што пераліваюцца, як вадкасць’, для ’тлусцець’, ’набірацца тлушчу’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Папуга́й ’трапічная лясная птушка з яркім стракатым апярэннем, якая здольна пераймаць розныя гукі’ (ТСБМ). З рус. попуга́й ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 87 і наст.). У рус. мове праз зах.-еўрап. мовы са ст.-франц. papegai, ісп. papagayo ад араб. babaghā (гл. Фасмер, 3, 328; там жа і інш. літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гонг, ‑а, м.
Металічны ўдарны музычны інструмент у выглядзе дыска з загнутымі краямі. Ударыць у гоні. // Рукавы сігнал, які падаецца ўдарамі ў металічны дыск, рэйку і пад. Гукі гонга. Пачуць гонг.
[Англ. gong з малайск.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ля́панне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле дзеясл. ляпаць (у 1, 2 знач.), а таксама гукі гэтага дзеяння. [Наталлю Пятроўну] раптам пачало раздражняць выццё ветру, ляпанне аканіц і манатонны нудны скрып за акном. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакрэ́ктванне і пакрэ́хтванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. пакрэктваць — пакрактаць, пакрэхтваць — пакрахтаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Да птушынай песні далучалася ад недалёкай рачулкі бязладнае і нястрымнае пакрэктванне жаб. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)