Verbum

займе́ннік, -а, мн. -і, -аў, м.

У граматыцы: часціна мовы, якая ўключае словы, што не абазначаюць прадметаў, іх прымет, колькасці або парадку па падліку, а толькі паказваюць на іх.

Асабовыя займеннікі (я, ты, ён). Прыналежныя займеннікі (мой, твой, яго) і інш.

|| прым. займе́нны, -ая, -ае.

закаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.

1. Коцячыся, трапіць куды-н.

Мячык закаціўся ў куток.

Кола закацілася за вугал.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Апусціцца за гарызонт (пра нябесныя свяцілы).

Сонца закацілася за лес.

Яго слава ўжо закацілася (перан.).

|| незак. зако́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

кацяло́к, -лка́, мн. -лкі́, -лко́ў, м.

1. Невялікі кацёл, пасудзіна для варкі ежы і для яды з яго.

Салдацкі к.

2. Цвёрды мужчынскі капялюш з акруглым верхам і вузкімі палямі.

3. Галава (разм., пагард.).

Штосьці к. не варыць.

|| прым. кацялко́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

во́нкавы, -ая, -ае.

1. Знешні, знадворны.

В. выгляд.

Вонкавае падабенства.

Вонкавая паверхня.

2. Які праяўляецца толькі са знешняга боку, не закранаючы сутнасці чаго-н.

Твар яго здаваўся вонкава (прысл.) спакойным.

3. перан. Паказны, паверхневы, пазбаўлены глыбіні.

Пафас гэтых вершаў толькі в.

|| наз. во́нкавасць, -і, ж.

а́там, -а, мн. -ы, -аў, м.

Найдрабнейшая часцінка хімічнага элемента, якая захоўвае яго ўласцівасці і складаецца з ядра і электронаў.

А. кіслароду.

Расшчапленне атама.

|| прым. а́тамны, -ая, -ае і атама́рны, -ая, -ае.

Атамная вага.

Атамная энергія.

Атамная бомба.

Атамная электрастанцыя.

Атамнае ядро.

Атамарны кісларод.

адпе́рціся, адапру́ся, адапрэ́шся, адапрэ́цца; адапро́мся, адапраце́ся, адапру́цца; адпёрся, -пе́рлася; адапры́ся; зак.

1. Будучы ў зачыненым памяшканні, адчыніць яго.

Дзверы адперліся.

2. Не прызнацца ў чым-н., адмовіцца ад чаго-н. (разм.).

А. ад сваіх слоў.

|| незак. адпіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. адпіра́нне, -я, н.

азары́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ры́ць; азо́раны; зак.

1. каго-што. Ярка асвяціць.

Маланка азарыла твар.

2. перан., каго (што). Нечакана праясніць што-н. каму-н., прыйсці ў галаву каму-н.

Раптам здагадка азарыла яго.

|| незак. азара́ць, -а́е.

|| наз. азарэ́нне, -я, н.

хава́ць², -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

1. Закопваць нябожчыка або крэміраваць яго і ўстанаўліваць урну з прахам дзе-н.

2. перан. Лічачы аджыўшым, аддаваць забыццю; забываць.

Х. свае мары.

|| зак. пахава́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; наз. пахава́нне, -я, н.

|| наз. хава́нне, -я, н.

халадо́к, -дку́, м.

1. Цяністае месца, цянёк.

Сядзець у халадку.

2. Свежае халаднаватае паветра.

Павеяла халадком.

3. Час сутак, калі ўжо спала або яшчэ не наступіла спёка.

Халадком добра касіць.

4. перан. Стрыманасць, раўнадушнасць у адносінах да каго-, чаго-н.

У голасе яго адчуваўся х.