Verbum

цурча́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. цурчаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Прыйшла вясна, прынесла сонца, цяпло, цурчанне ручайкоў! «Работніца і сялянка». [Ручай] быў такі гаманкі, што яго звонкае цурчанне, відаць, не змаўкала ні днём, ні ноччу. Лынькоў.

ве́рхні, ‑яя, ‑яе.

1. Які знаходзіцца зверху, размешчаны на версе. Верхні слой. Верхні камень (у млыне). Верхняя губа. □ Дзед з Міколкам падаліся на гару, на верхнюю палубу. Лынькоў.

2. Які надзяваецца зверху на што‑н. Верхняя кашуля. Верхняе адзенне. □ Люба скінула верхнюю вопратку і сця[гну]ла з пляча кашулю. Чорны. // Прызначаны для нашэння зверху. Верхні трыкатаж.

3. Блізкі да вытокаў. Раскаты гарматных стрэлаў.. даляталі сюды аднекуль злева, з верхняга цячэння ракі. Лынькоў.

4. Аб гуках, нотах: высокі. Верхні рэгістр.

5. Вышэйшы пункт вагання чаго‑н. Верхні ціск крыві. Гук верхняга пад’ёму.

медыцы́на, ‑ы, ж.

1. Сукупнасць навук аб хваробах, іх лячэнні і прафілактыцы. Касмічная медыцына. □ [Падацюк:] — Вера была санітаркай у партызанах, медсястрой, бачыла работу ўрачоў, палюбіла медыцыну. Дуброўскі.

2. Разм. Пра медыцынскага работніка, урача. [Косця] з дакорам кідаў .. [Надзі]: — Эх ты, медыцына! Лынькоў.

[Лац. medicina.]

пагарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які пагарэў, згарэў. Вот і разбураныя вуліцы, руіны пагарэлых дамоў. Лынькоў.

2. у знач. наз. пагарэ́лы, ‑ага, м. Тое, што і пагарэлец.

3. у знач. наз. пагарэ́лае, ‑ага, н. Тое, што згарэла ў выніку пажару.

недаба́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак. і незак.

1. зак., чаго і без дап. Не заўважыць чаго‑н., назіраючы за кім‑, чым‑н. Недабачыць істотнага.

2. незак. Тое, што і недабачваць. [Сузан:] — Я крыху слабы на вочы, недабачу... Пакажыце бліжэй. Лынькоў.

немудра́шчы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і немудрагелісты. Лёгка мы пагрузілі ўсю немудрашчую гаспадарку — ложак, стол, шафу, усякую драбязу. Скрыган. Увесь полк палюбіў Мішку за яго вясёлы нораў, за вялікі спрыт і ўсякае ўмельства ў немудрашчых справах мядзведжых. Лынькоў.

прыбярэ́жны, ‑ая, ‑ае.

Які размяшчаецца, знаходзіцца каля берага, уздоўж берага. Прыбярэжная расліннасць. Прыбярэжная вёска. □ Хвалі беглі на бераг, злізвалі прыбярэжную пену, шумавінне, усплёскамі кідаліся на жоўты пясок. Лынькоў. У прыбярэжных кустах, у парку, у зарасніках лазняку шчабятала птаства. Чарнышэвіч.

прамо́віць, ‑моўлю, ‑мовіш, ‑мовіць; зак., што і без дап.

Сказаць, вымавіць. Паведамленне было такім нечаканым, што я паспеў толькі прамовіць: — Дзякуй за давер’е. Не падвяду! Анісаў. [Стары] стрымана прамовіў: — Выбачайце, пан афіцэр, калі я, магчыма, не так зразумеў вас... Лынькоў.

апляву́ха, ‑і, ДМ ‑вусе, ж.

Разм. груб. Удар рукой па шчацэ. Пажылы капітан размахнуўся з усяго пляча і заляпіў такую аплявуху Коху, што той пахіснуўся назад. Лынькоў. // перан. Тое, што абражае, прыгожае чыю‑н. годнасць, чые‑н. пачуцці.

перазво́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Незак. да перазваніць.

2. Званіць папераменна ва ўсе званы. // Звінець папераменна (пра званы, званочкі).

3. Папераменна звінець, удараючыся аб што‑н. або адно аб адно. Глуха гудзелі і перазвоньвалі металам гарматныя вежы. Лынькоў.