арбіта́льны, ‑ая, ‑ае.
Які ажыццяўляецца па арбіце. Арбітальны палёт. // Які рухаецца або прызначаны для руху па арбіце, які знаходзіцца на якой‑н. арбіце. Арбітальная ракета.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тысячагадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які прадаўжаецца тысячу гадоў. Тысячагадовы перыяд.
2. Які існуе, жыве тысячу гадоў. Тысячагадовы баабаб.
3. Які налічвае тысячу гадоў. Тысячагадовы юбілей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэкі́нскі 1, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да тэкінцаў, які належыць, уласцівы ім.
тэкі́нскі 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны дэ тэкінца 2. Тэкінскі конь.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аўтама́т (БРС). Запазычана з рускай мовы (Крукоўскі, Уплыў, 83), дзе з франц. automate (грэч. αὐτόματος) ’які дзейнічае сам’, гл. Шанскі, 1, А, 33.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вярта́льны ’вярчальны’ (КТС). Новаўтварэнне ад вяртаць (гл.) і суф. ‑альн‑ы, які звычайна далучаецца да асноў запазычаных назоўнікаў (Бел. гр., 1, 216–217).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Візуальны ’які праводзіцца простым або ўзброеным вокам’ (БРС). Запазычана з рус. визуальный ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 76) < лац. visualis ’бачны’ (Шанскі, 1, В, 96).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Клу́тчык ’кіёчак у клешні ніта, у вале ткацкага станка, за які прымацоўваецца пража ці палатно’ (З нар. сл.). Да ключ (гл.). Гл. ключках.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ледая́к ’нязручна, кепска’ (гродз., Сл. паўн.-зах.). Утво рана, відавочна, з *ледаякі (параўн. чэш. ledajaky ’які-не будзь’). Да леда і як (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *На́беражны, на́бэрэжны ’перапалены (аб гаршках)’ (Вярэн.). Магчыма, да бераг ’край’, г. зн. ’з надтрэснутымі краямі’ або ’той, які стаяў з краю (пры абпальванні)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Надбольшы ’найбольшы’ (ТС). Замена най- на над‑ пад уплывам кампаратыўнай функцыі прыназоўніка, які ўжываецца ў спалучэннях тыпу: нема над ліпка смашнейшой рыбы (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)