барваве́ць, ‑вавее і барво́вець, ‑вовее; незак.
1. Чырванець, займацца чырванню. Там, за лесам, неспакойна барвавела неба. Лупсякоў. Макухаў твар барвавее, у вачах злосць. Асіпенка.
2. Вылучацца сваім барвовым колерам, віднецца. Ты бачыш? — Сягоння на ўсходзе Без ліку сцягі барвавеюць. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абсядла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і асядлаць (у 1, 2 знач.). [Пан:] — Ты там скажы, няхай кабыліц абсядлаюць, ды так, неўзабаве, мы і скокнем туды. Скрыган. Хурс рвануўся бегчы, сабака адарваўся... і абсядлаў яго ззаду. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гід, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Праваднік-прафесіянал, які абслугоўвае турыстаў. Я люблю знаёміцца без гідаў, Без ніякіх там праваднікоў З новым горадам ці краявідам, Плошчай, гмахам, засенню садоў. Танк.
2. Даведнік для падарожнікаў і турыстаў з указаннем славутых мясцін.
[Фр. guide.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзяржа́ць, ‑жу́, ‑жы́ш, ‑жы́ць; незак., каго-што.
Трымаць. — Таксама мне гаспадар, — гаворыць старшы конюх Ячны. — Што дзе дзяржыць, там і кіне. Брыль. — Павінны мы моцна дзяржаць у руках тое, чым мы моцныя. Чорны. — Дзяржыце гэтага малайца! — паказвае пагранічнік на Гудзілку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ёрзацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Тое, што і ёрзаць. Чалавек, на якога наваліліся Сцяпан і Юзік, ёрзаўся пад сподам, стараючыся выбрацца наверх. Чорны. Там, дзе вісеў кажух, у запечку за перагародкай нехта біў цвёрдымі нагамі аб падлогу і ёрзаўся. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жу́хлы, ‑ая, ‑ае.
Няяркі, пацямнелы (пра фарбы, колеры). // Высахлы, нясвежы (пра лісце, траву). Між камлёў.. — трава, дзе высокая, зялёная, а дзе рудая, жухлая, выпаленая спякотным сонцам. Мележ. Ад вугалькоў я запаліў сухую, жухлую траву, што нарваў там жа, на паляне. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жытнёвы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і жытні (у 1 знач.). А там, у жытнёвым полі, працяглыя мілагучныя жніўныя песні ўпляталіся ў рокат, у гул машынных матораў. Бялевіч. Я ў гэту ноч ліпнёвую Іду сцяжынкай вузкаю, Сцяжынкаю жытнёваю, Зямлёю беларускаю. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́раснік, ‑у, м.
Густа парослыя дрэвы, кусты, травы. На абодвух берагах.. [рэчкі], раслі чаромха і крушына, пераплеценыя хмелем і калючай ажынай, а над усім гэтым зараснікам узвышаліся верхавіны старых алешын. Хомчанка. Часам там, у чаротавых зарасніках, чуўся гучны ўсплеск: жыраваў шчупак. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зу́мерыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Даваць гукавы сігнал зумерам. Трэба было яшчэ паспрабаваць, ці працуе лінія. [Пракапчук] пачаў зумерыць, аднак ніводнай адзнакі таго, што там, на другім канцы проваду, ёсць жывыя людзі, якія з табою могуць гаварыць, могуць цябе слухаць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
казакава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.
Быць казаком, весці вольнае жыццё казака. // Паводзіць сябе зухавата, смела, рызыкуючы жыццём. — А заўтра я цябе да цешчы на хутар завяду. Спакайней там. Чалавек ты пар[ты]йны, і не варта вось так казакаваць перад немцамі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)