гарадзі́шча, ‑а, н.
Месца, дзе захаваліся астаткі старажытнага пасялення. У культурным пласце Берасцейскага гарадзішча добра захаваліся драўляныя пабудовы і рэчы гаспадарчага побыту. «Помнікі».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запамята́цца, ‑аецца; зак.
Разм. Запомніцца. Добра запамяталася, што дарогаю конь часта наравіўся... Мне здавалася, што конь наравіўся таму, што было яму цяжка. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звы́кла,
1. Прысл. да звыклы.
2. у знач. вык. Прывычна, добра знаёма. Ваколле лязгае, рыпае. Усё мне тут і знаёма і звыкла. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угарэ́цца, ‑рыцца; зак.
Пачаць добра гарэць, разгарэцца. Лабановіч сеў супраць дзверцаў печы. Дровы ўгарэліся і весела патрэсквалі. Ад агню ішло лагоднае цяпло. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Накалтані́ць ’убіць, удзяўбці’: трэба яму добра накалтаніць у голаду. Запіс Грынавяцкене, якая лічыць слова балтызмам, суадносным з літ. į‑kálti ’тс’ (Lietuvių kalbotyros klausimai, XXII, 188); хутчэй мясцовае ўтварэнне на базе літ. kalti ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
глядзе́цца несов. смотре́ться, гляде́ться;
г. ў люстэ́рка — смотре́ться (гляде́ться) в зе́ркальце;
спекта́кль до́бра глядзі́цца — спекта́кль хорошо́ смо́трится;
◊ аж глядзі́цца — блести́т как зе́ркало
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праяві́цца сов., в разн. знач. прояви́ться;
у яго́ ~ві́ліся музыка́льныя здо́льнасці — у него́ прояви́лись музыка́льные спосо́бности;
зды́мак до́бра ~ві́ўся — сни́мок хорошо́ прояви́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
а³, часц.
1. Ужыв. як пытальны водгук на зварот або пры перапытванні недачутага. —
Гэй, уставай! — А? Чаго?
2. Ужыв. пры паўторным звароце да каго-н. з мэтай прыцягнуць увагу.
Сынок, а сынок... уставай!
3. Ужыв. ў пачатку рэплікі, якой пачынаецца гутарка, для ўзмацнення выразнасці, пераканаўчасці.
А як нам будзе добра!
А чаму ў вас цёмна?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Лэпскі ’лоўкі, моцны’ (Сцяшк.), ’харошы, пахвальны’ (Нас.), ’ладны’ (карэліц., З нар. сл.; стаўб., Жыв. сл.), ’ніштаваты’ (карэліц., Нар. словатв.), лэпска ’добра’ (Нас. Сб.). Запазычана з польск. łebski і łepski ’разумны, спрытны’, ’ладны, велікаваты’, ’прыгожы’, ’недарагі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ма́сцер, ма́сьцір ’майстар’ (Бяльк.). З рус. ма́стер ’тс’. Сюды ж ма́сьцірна ’па-мастацку, па-майстэрску’ (Бяльк.), ма́сцерна ’добра, выдатна’ (воран., Сцяшк. Сл.), ст.-рус. мастеръ ’магістр ордэна’. Да ма́йстар (гл.). У рус. мову — з беларускай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)