садо́к², -дка́, мн. -дкі́, -дко́ў, м.
1. Штучны вадаём для развядзення рыбы; прыстасаванне для трымання злоўленай жывой рыбы.
2. Памяшканне (клетка, вадаём і пад.) для развядзення і трымання жывёл.
Гусіны с.
С. для рыбы.
|| прым. садко́вы, -ая, -ае.
Садковая рыба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
басе́йн, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Спецыяльна збудаваны штучны вадаём для плавання, купання.
Зімні б.
Спартыўны б.
2. Тэрыторыя, з якой паверхневыя і грунтавыя воды сцякаюць у дадзены вадаём.
Б.
Прыпяці.
3. Зона залягання карысных выкапняў.
Каменнавугальны б.
|| прым. басе́йнавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ненатура́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Не прыроднага паходжання; штучны. Ненатуральны шоўк.
2. Такі, якога не бывае ў прыродзе, які выходзіць за межы звычайнага. З-за лесу падымалася і расплывалася па небе ненатуральная чырвань. Шамякін. Здаюцца ненатуральнымі пры чорных бровах высока ўзбітыя белыя валасы. Навуменка.
3. Фальшывы, штучны; няшчыры. Як бы хочучы пацвердзіць свае апошнія словы,.. [Юркевіч] рассыпаўся дробным ненатуральным рогатам. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ксілалі́т, ‑у, М ‑ліце, м.
Штучны будаўнічы матэрыял з сумесі драўняных апілак, азбесту і інш. (прымяняецца для высцілання падлогі, вырабу перагародак і пад.).
[Ад грэч. xylon — дрэва і lithos — камень.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натура́льны, -ая, -ае.
1. Уласцівы прыродзе, створаны прыродай; не штучны.
Натуральныя ўмовы.
2. Абумоўлены законамі прыроды.
Натуральная смерць.
3. Які існуе ад прыроды, прыроджаны.
Н. колер валасоў.
Н. імунітэт.
4. Сапраўдны, прыроднага паходжання; проціл. штучны.
Н. шоўк.
5. Які адпавядае рэчаіснасці; сапраўдны.
Натуральная велічыня прадмета.
6. Нармальны, звычайны.
Н. выгляд.
7. Які атрымліваецца, аплачваецца натурай (у 5 знач.).
Натуральная аплата.
○
Натуральная гаспадарка (спец.) — гаспадарка, у якой прадукты працы вырабляюцца для задавальнення патрэб толькі саміх вытворцаў.
Натуральны рад лікаў (спец.) — бесканечная паслядоўнасць 1,2,3,4,5,..., што складаецца з цэлых дадатных лікаў, размешчаных па парадку іх узрастання.
|| наз. натура́льнасць, -і, ж. (да 3—6 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ме́та, ‑ы, ДМ меце, ж.
Штучны або радзімы знак, які адрознівае прадметы або істоты ад іншых падобных прадметаў, істот; метка (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наду́маны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад надумаць.
2. у знач. прым. Нерэальны, пазбаўлены натуральнасці, штучны. Надуманая сувязь з’яў. Надуманы сюжэт. Надуманыя метафары.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стэаты́т, ‑у, М ‑тыце, м.
1. Тлусты на вобмацак мінерал, які складаецца з тальку.
2. Штучны ізаляцыйны матэрыял, які атрымліваюць у выніку апрацоўкі тальку.
[Ад грэч. stear, steatos — тлушч.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэрмазі́т, ‑у, М ‑зіце, м.
Штучны порысты запаўняльнік лёгкіх бетонаў, які атрымліваецца з расплаўленых металургічных шлакаў пры іх хуткім ахаладжэнні і здрабненні; шлакавая пемза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маля́с ’патака, штучны мёд’ (Ян.; Сл. Брэс.), укр. маля́са ’бураковая патака’. З польск. melasa ’тс’, якое з франц. mélasse ’патака’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)