дасту́пны, -ая, -ае.
1. Такі, да якога можна прайсці, праехаць.
Лагер размясціўся ў даступным месцы.
2. Адкрыты для зроку.
Д. для назірання.
3. Які падыходзіць для ўсіх або многіх.
Даступныя цэны.
4. Лёгкі для разумення.
Даступная форма выкладання думак.
5. Які выклікае прыхільнасць да сябе.
Гэта быў д. просты чалавек.
|| наз. дасту́пнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
завага́цца сов., прям., перен. заколеба́ться;
падло́га ~га́лася — пол заколеба́лся;
цэ́ны ~га́ліся — це́ны заколеба́лись;
з. ў нерашу́часці — заколеба́ться в нереши́тельности
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закупі́ць, -уплю́, -у́піш, -у́піць; -у́плены; зак.
1. каго-што. Купіць у вялікай колькасці або оптам.
З. прамысловае абсталяванне.
2. што і чаго. Запасціся пакупкай.
З. прадукты.
З. дроў.
|| незак. закупля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. заку́пліванне, -я, н., за́куп, -у, мн. -ы, -паў, м. і заку́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж.
|| прым. заку́пачны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
Закупачныя цэны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шалёны, -ая, -ае.
1. Хворы на шаленства (у 1 знач.).
Ш. воўк.
2. Які страціў разважлівасць, цвярозы розум.
Шалёная, што ты надумала рабіць!
3. перан. Вялікай сілы, напружаны; нястрыманы ў пачуццях.
Шалёная скорасць.
4. перан. Неўтаймоўны, люты.
Ш. характар.
5. перан. Выпадковы, бязладны.
Шалёная куля.
◊
Шалёныя грошы — грошы, якія лёгка дастаюцца і таму расходуюцца неэканомна.
Шалёныя цэны (разм.) — вельмі высокія.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
общедосту́пный в разн. знач. агульнадасту́пны, дасту́пны для ўсіх;
общедосту́пные це́ны на това́ры агульнадасту́пныя (дасту́пныя для ўсіх) цэ́ны на тава́ры;
общедосту́пная ле́кция агульнадасту́пная ле́кцыя.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павы́сіць, -ы́шу, -ы́сіш, -ы́сіць; -ы́шаны; зак.
1. што. Зрабіць больш высокім (у 2, 3 і 6 знач.).
П. узровень вады.
П. тэмпературу.
П. прадукцыйнасць працы.
П. цэны.
2. што. Узмацніць, палепшыць, удасканаліць.
П. якасць прадукцыі.
П. культурны ўзровень.
3. каго (што) і у чым, па чым. Прызначыць на больш высокую пасаду.
П. па службе.
◊
Павысіць голас — пачаць гаварыць гучней, з раздражненнем.
|| незак. павыша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. павышэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
неўпарадкава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Не прыведзены ў парадак; пазбаўлены парадку. Неўпарадкаваныя цэны. Неўпарадкаваны чамадан. □ З буфеціка-шафкі выглядала неўпарадкаваная пасуда. Гартны.
2. Не забяспечаны ўсім неабходным; неўладкаваны. Неўпарадкаваны быт. Неўпарадкаванае жыццё.
3. Не прыведзены ў парадак для выгоднага жыцця. Неўпарадкаваны раён горада. □ Да.. [гарадка] не так даўно яшчэ і дабрацца было цяжка: чыгунка далёка, дарогі неўпарадкаваныя. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паясны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да пояса (у 1 знач.). Паясныя зашпількі. // Які служыць поясам. Паясны рэмень. // Які носіцца на поясе, прымацоўваецца да пояса. Паясны нож.
2. Выкананы да пояса, да таліі. Паясны партрэт.
3. Спец. Які мае адносіны да пояса (у 5–7 знач.); які вылічваецца, робіцца па паясах. Паясны час. Паясныя цэны. Паясны тарыф.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падско́чыць, -чу, -чыш, -чыць; зак.
1. Наблізіцца скачкамі.
П. да тэлефона.
2. Зрабіць рэзкі рух, скачок уверх.
П. ад радаснай навіны.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Рэзка падняцца, павялічыцца (разм.).
Падскочыла тэмпература.
Цэны падскочылі.
4. Зайсці, забегчы куды-н., да каго-н. ненадоўга (разм.).
Падскочу на хвілінку да Міколы.
|| незак. падска́кваць, -аю, -аеш, -ае (да 1—3 знач.).
|| наз. падска́кванне, -я, н. (да 1—3 знач.) і падско́к, -у, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
неустанови́вшийся неўсталява́ны; (непостоянный) няста́лы; (неустойчивый) няўсто́йлівы; (изменчивый) зме́нлівы; (колеблющийся) хі́сткі;
неустанови́вшаяся пого́да неўсталява́нае (няўсто́йлівае, зме́нлівае) надво́р’е;
неустанови́вшийся хара́ктер неўсталява́ны (няста́лы, хі́сткі) хара́ктар;
неустанови́вшиеся це́ны неўсталява́ныя (няўсто́йлівыя) цэ́ны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)