Торп 1 ’бакавыя часткі ў гумне, застаронкі, зададзеныя збожжам’ (Сл. ПЗБ; астрав., Ск. нар. мовы; Сцяшк., Сержп. Прымхі; паўн.-зах. і цэнтр., ЛА, 2), ’абарог для сена’ (Касп.), ’сцірта ў гумне паміж двума слупамі’ (ашм., Стан.), ст.-бел. торпъ ’адзінка для вымярэння неабмалочанага збожжа’. Гл. тарпа 1.
Торп 2 ’торф’ (Мат. Гом., Жд. 2, Жд. 3), то́рпа ’тс’ (Скарбы), тарпа́ ’тс’ (Касп.). З торф (гл.) з заменам не ўласцівага народнай мове гука ф на п, магчыма, пад уплывам папярэдняга слова, бо выкапаны торф складвалі для прасушкі ў выглядзе сціртаў. Параўн. тарпа 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кампастава́цца, ‑туецца; зак. і незак.
1. Перагніць (перагніваць), утварыўшы (утвараючы) кампост. Торф добра кампастуецца з мінеральнымі ўгнаеннямі.
2. толькі незак. Зал. да кампаставаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Таршы́на, ’тарфіна, кавалак торфу’ (Юрч.), таршы́нка ’брыкет торфу’ (Ян.). Ад торх (гл. торф) як порах — парушынка, парушына, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кілі́ш ’малы кар’ер, дзе ўручную нарыхтоўваюць торф на паліва’ (Яшк.). Ці не звязана з укр. кілаш ’гаршчок для кашы’, якое, аднак, само лічыцца незразумелым (ЕСУМ, 2, 432).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тарфяні́сты, ‑ая, ‑ае.
Які змяшчае ў сабе торф. Берагі былі па-ранейшаму высокія і чорныя, толькі ўжо не шумелі, — замест чароту, абапал вады ўсталі высокія тарфяністыя сценкі нядаўна выпрастанага рэчышча. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дапрасава́ць 1, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.
Скончыць прасаванне (прасам); выпрасаваць усё, да канца. Дапрасаваць бялізну.
дапрасава́ць 2, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.
Скончыць прасаваць (прэсам); спрасаваць усё, да канца. Дапрасаваць торф.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хвашчо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да хвашчу. Хвашчовае карэнішча. // Які ўтварыўся з хвашчу. Хвашчовы торф.
2. у знач. наз. хвашчо́выя, ‑ых. Сямейства вышэйшых споравых травяністых раслін, да якога адносяцца хвашчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазасыпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Засыпаць, закідаць чым‑н. усё, многае. Нямецкія машыны перацерлі на грэблі сухі ў грудах торф на муку, і вецер пазасыпаў ямы і трэшчыны пад нагамі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шліхтава́ць 1, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., што.
Спец. Прамочваць, насыпаць шліхтай 1. Шліхтаваць вяроўку. Шліхтаваць тканіну.
шліхтава́ць 2, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., што.
Складваць, збіраць што‑н. у шліхту 2. Шліхтаваць торф. Шліхтаваць дошкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зямлі́сты, ‑ая, ‑ае.
1. Які змяшчае многа земляных часцінак. Зямлісты торф.
2. Шаравата-бледны. Ядвіся прысела побач, да болю ўзіраючыся ў зямлісты твар любімага чалавека. Асіпенка. Бацька пагладзіў парэпанай рукой рэдкія, ад сівізны ўжо зямлістыя валасы. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)