скла́дка​II

1. уст.; см. скла́дывание;

2. уст.; см. скла́дчина;

3. / ска́зка-скла́дка нар.-поэт. ка́зка-скла́дка, род. ка́зкі-скла́дкі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

валля́к, ‑а, м.

1. Пашырэнне шчытападобнай залозы пры базедавай хваробе.

2. Разм. Адвіслыя складкі падбародка.

3. Тое, што і валлё. Пярэсты прыгажун, надзьмуўшы валляк, пакручваўся на адным месцы і ўсё вуркатаў, вуркатаў. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кні́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

1. гл. кніга.

2. У складзе назвы некаторых дакументаў у выглядзе сшытых разам лісткоў з тэкстам і месцам для афіцыйных запісаў.

Працоўная к.

3. Асобны нумар тоўстага часопіса.

Сакавіцкая к. часопіса «Полымя».

4. Адзін з чатырох аддзелаў страўніка жвачных жывёл, слізістая абалонка якога ўтварае складкі, падобныя на лісты паўразгорнутай кнігі (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

намо́ршчыць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., што.

Сабраць у складкі, маршчыны скуру на твары. Зазыба пацёр левай далоняй кончык шырокага носа, наморшчыў няголены твар. Чыгрынаў. Раптам вусаты дзядзька наморшчыў лоб, глянуў кудысьці за вазы. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разраўня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., што.

Зрабіць роўным, згладзіўшы складкі, згібы, няроўнасці. [Штаны] моршчацца гармонікамі, і ніякай сілай іх не разраўняеш. Адцягне Пецька рукамі штаніну ўніз — роўна, толькі за другую возьмецца, а першая — пстрык! — і зноў гармонікам. Сяркоў. У Глыбаве разраўнялі палетак вакол клуба, абнеслі прыгожым парканам. Кірэйчык. // Зняць, расправіць (складкі, няроўнасці і пад.). Разраўняць зморшчкі на спадніцы. // Зрабіць раўнамерным, аднолькавым слой чаго‑н. Верка перакінула салому цераз перагародку, перагнулася, каб яе там разраўняць. Гаўрылкін. Трэба было разраўняць грунт, утрамбаваць, падвесці пад ровень. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́гладзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.

1. Зрабіць паверхню чаго‑н. роўнай, гладкай. Выгладзіць дарогу.

2. Адпрасаваць, расправіць складкі. Выгладзіць кашулю прасам.

3. Разм. Адкарміць, зрабіць сытым. [Кустрэй:] — Бач ты, як выгладзіў.. [быка] на чужой ярыне! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разгла́дзіцца, ‑дзіцца; зак.

Зрабіцца гладкім, роўным, без складак. Нівы разгладзіліся. Плацце разгладзілася. // Расправіцца, знікнуць (пра маршчыны, няроўнасці). Суровыя складкі на ілбе [партызанаў] разгладзіліся, і строгі былі яго самкнёныя губы і выгнутыя чорнымі дужкамі вусы на іх. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жабо́,

1. Уст. Карункавыя або кісейныя брыжы вакол каўняра і на грудзях у мужчынскай сарочцы. // Высокі палатняны каўнер мужчынскай сарочкі, які закрываў ніжнія часткі шчок.

2. Аздоба з карункаў у брыжы або складкі каля каўнерыка жаночай блузкі, плацця.

[Фр. jabot.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

плісэ́, нескл., н.

1. Дробныя паралельныя складкі на матэрыяле (тканіне), зробленыя шляхам спецыяльнай апрацоўкі. Абмяркоўваюць .. [падначаленыя] розныя там гаржэткі, жабо, плісэ, гафрэ і сотні іншых, бог ведае якіх рэчаў... Новікаў.

2. у знач. нязм. прым. З такімі складкамі; плісіраваны.

[Фр. plisse.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пло́іць ’завіваць валасы’ (брасл., Сл. ПЗБ; Бяльк.), плойка ’шчыпцы, якімі накручваюць валасы’, ’прычоска, аздобленая такімі шчыпцамі’ (ТСБМ; брасл., Сл. ПЗБ). З рус. плои́ть ’завіваць валасы, укладваць бялізну падчас прасавання’, плой ’складкі, хвальбоны’, якія з франц. ployer ’згінаць, складваць’ < лац. plicāre ’тс’, магчыма, праз нідэр. plooien ’укладваць складкамі’ (Фасмер, 3, 284).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)