си́ла

1. в разн. знач. сі́ла, -лы ж.;

уда́рить с си́лой мо́цна ўда́рыць (вы́цяць);

применя́ть си́лу ужыва́ць сі́лу;

лиши́ться сил заста́цца без сіл, стра́ціць сі́лу;

облада́ть си́лой мець вялі́кую сі́лу;

си́ла во́ли сі́ла во́лі;

душе́вные си́лы душэ́ўныя сі́лы;

дви́жущие си́лы ру́хаючыя сі́лы;

неисчисли́мые си́лы незлічо́ныя сі́лы;

возду́шные си́лы паве́траныя сі́лы;

вооружённые си́лы узбро́еныя сі́лы;

бро́сить в ата́ку све́жие си́лы кі́нуць у ата́ку све́жыя сі́лы;

центробе́жная си́ла цэнтрабе́жная сі́ла;

си́ла тя́жести сі́ла цяжа́ру;

равноде́йствующая си́ла раўнадзе́йная сі́ла;

си́ла притяже́ния сі́ла прыцягне́ння;

си́ла ине́рции сі́ла іне́рцыі;

си́ла ве́тра сі́ла ве́тру;

си́ла взры́ва сіла вы́буху (узры́ву);

си́ла то́ка сі́ла то́ку;

производи́тельные си́лы эк. прадукцы́йныя сі́лы;

рабо́чая си́ла рабо́чая сі́ла;

лошади́ная си́ла техн. ко́нская сі́ла;

2. (действительность, значение) моц, род. мо́цы ж.; сі́ла, -лы ж.;

но́вый зако́н вступи́л в си́лу но́вы зако́н набы́ў моц (увайшо́ў у сі́лу);

3. (множество) прост. про́цьма, -мы ж.;

войти́ в си́лу (о живых существах) набра́цца сі́лы, (о законе и т. п.) набы́ць моц, увайсці́ ў сі́лу;

в си́лах у сі́лах;

в си́лу (чего-л.) у вы́ніку (з прычы́ны) (чаго-небудзь);

в си́ле у сі́ле;

собственны́ми си́лами ула́снымі сі́ламі;

от си́лы ад сі́лы;

под си́лу, по си́лам па сі́лах, пад сі́лу;

это ему́ по си́лам гэ́та яму́ па сі́лах (пад сі́лу);

по ме́ре сил на ко́лькі хапа́е сі́лы, па ме́ры сіл;

си́лою веще́й сі́лаю акалі́чнасцей, хо́дам падзе́й;

не под си́лу не пад сі́лу;

э́та рабо́та ему́ не под си́лу гэ́та рабо́та яму́ не пад сі́лу (не па плячы́);

что есть си́лы з усяе́ сі́лы;

че́рез си́лу це́раз (праз) сі́лу;

набира́ться сил набіра́цца сі́лы;

вы́биться из сил вы́біцца з сіл;

в расцве́те сил у ро́сквіце сіл;

сил нет сі́лы няма́, сіл нестае́;

с пози́ции си́лы з пазі́цыі сі́лы;

си́ла соло́му ло́мит посл. сі́ла сало́му ло́міць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уда́рить сов.

1. (нанести удар) уда́рыць, вы́цяць; (стукнуть) сту́кнуць;

уда́рить па́лкой уда́рыць (вы́цяць, сту́кнуць) па́лкай;

уда́рить по столу́ сту́кнуць (уда́рыць) па стале́;

2. в др. знач. уда́рыць;

мо́лния уда́рила в де́рево мала́нка ўда́рыла ў дрэ́ва;

уда́рить в наба́т уда́рыць у звон;

уда́рить на врага́ уда́рыць на во́рага;

уда́рить во фланг уда́рыць у фланг;

уда́рить в штыки́ уда́рыць у штыкі́;

уда́рить по недоста́ткам уда́рыць па недахо́пах;

3. силой начаться — о явлениях природы) прыці́снуць; прыпячы́; лі́нуць, хлы́нуць;

уда́рил моро́з прыці́снуў маро́з;

уда́рила жара́ прыпякла́ гарачыня́;

уда́рил ли́вень лі́нуў (хлы́нуў) дождж;

4. безл. (внезапно охватить, бросить в жар, в пот и т. п.) разг. кі́нуць; (в голову) уда́рыць, сту́кнуць;

его́ уда́рило в пот яго́ кі́нула ў пот;

от испу́га в го́лову уда́рило ад спало́ху ў галаву́ ўда́рыла;

5. (о музыке, пляске) разг. урэ́заць, прыўда́рыць;

уда́рить по карма́ну уда́рыць па кішэ́ні;

уда́рить по рука́м уда́рыць па рука́х;

не уда́рить в грязь лицо́м не уда́рыць у гразь тва́рам, не ўпа́сці ў гразь тва́рам;

па́лец о па́лец не уда́рить па́льцам не паварушы́ць (па́льцам аб па́лец не ўда́рыць);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сі́ла ж., в разн. знач. си́ла;

мець вялі́кую сі́лу — облада́ть большо́й си́лой;

прымяня́ць сі́лу — применя́ть си́лу;

у ро́сквіце сіл — в расцве́те сил;

цэнтрабе́жная с. — центробе́жная си́ла;

с. цяжа́ру — си́ла тя́жести;

раўнадзе́йная с. — равноде́йствующая си́ла;

с. прыцяжэ́ння зямлі́ — си́ла притяже́ния земли́;

с. то́ку — си́ла то́ка;

прадукцы́йныя сі́лы — производи́тельные си́лы;

с. во́лі — си́ла во́ли;

тво́рчыя сі́лы наро́да — тво́рческие си́лы наро́да;

узбро́еныя сі́лы — вооружённые си́лы;

сі́лы мі́ру — си́лы ми́ра;

ко́нская с.тех. лошади́ная си́ла;

рабо́чая с. — рабо́чая си́ла;

жыва́я с. — жива́я си́ла;

з пазі́цыі сі́лы — с пози́ции си́лы;

у сі́ле — в си́ле;

нячы́стая с. — нечи́стая си́ла;

сваі́мі сі́ламі — свои́ми (со́бственными) си́лами;

па ме́ры сіл — по ме́ре сил;

це́раз сі́лу — че́рез си́лу;

на по́ўную сі́лу — в по́лную си́лу;

з усі́х сіл — изо всех сил;

з аста́тніх сіл — из после́дних сил;

вы́біцца з сіл — вы́биться из сил;

убіра́цца ў сі́лу — набира́ться сил;

нія́кімі сі́ламі — никаки́ми си́лами;

ад сі́лы — от си́лы;

ко́лькі ёсць сі́лы — что есть си́лы;

кла́сці сі́лы — класть си́лы;

сабра́цца з сі́ламі — собра́ться с си́лами;

палажы́ць сі́лы — положи́ть си́лы;

с. (і) сало́му ло́міцьпосл. си́ла (и) соло́му ло́мит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кі́нуць сов.

1. (камень, палку и т.п.) бро́сить, ки́нуть; (с силой — ещё) метну́ть; швырну́ть; запусти́ть; пусти́ть;

2. (направить подкрепление, средства) бро́сить;

к. атра́д на выкана́нне зада́ння — бро́сить отря́д на выполне́ние зада́ния;

3. перен. (свет, тень и т.п.) бро́сить, отбро́сить;

4. (оставить, перестать заниматься) ки́нуть, бро́сить;

к. усё і пайсці́ — ки́нуть (бро́сить) всё и уйти́;

5. (покинуть, оставить) ки́нуть, бро́сить;

к. тава́рыша — бро́сить това́рища;

ка́жуць, што ён кі́нуў жо́нку — говоря́т, что он ки́нул (бро́сил) жену́;

6. (прекратить) бро́сить, оста́вить;

к. куры́ць — бро́сить кури́ть;

7. безл. бро́сить;

мяне́ кі́нула ў пот — меня́ бро́сило в пот;

8. (привести в тяжёлое состояние) пове́ргнуть;

гэта ве́стка кі́нула мяне́ ў ро́спачэ́то изве́стие пове́ргло меня́ в отча́яние;

9. перен. (произнести) бро́сить (сло́во);

кінь (кі́ньце)! — оста́вь (оста́вьте)!; переста́нь (переста́ньте)!; брось (бро́сьте)!; по́лно!;

к. во́кам — взгляну́ть; бро́сить взгляд;

к. жэ́рабя — бро́сить жре́бий;

к. цень — (на каго) бро́сить тень (на кого);

к. збро́ю — бро́сить ору́жие;

к. пальча́тку — бро́сить перча́тку;

к. кліч — ки́нуть клич;

к. я́кар — бро́сить я́корь;

к. по́зірк — бро́сить (ки́нуть) взгляд;

к.-ры́нуць — бро́сить на произво́л судьбы́;

куды́ ні к. во́кам — куда́ ни кинь гла́зом;

хоць кінь — хоть брось;

га́дка з’е́сці і шкада́ к.погов. проти́вно есть и жа́лко вы́плюнуть;

куды́ ні кінь — усю́ды клінпогов. куда́ ни кинь — всё клин

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)