мантанья́ры, ‑аў; адз. мантаньяр, ‑а, м.
Рэвалюцыйна-дэмакратычная групоўка дэпутатаў Нацыянальнага Канвента ў час французскай буржуазнай рэвалюцыі 1789–1794 гадоў.
[Фр. montagnards ад montagne — гара. (Гэтыя дэпутаты сядзелі на верхніх скамейках у зале пасяджэнняў Канвента.)]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імперыя́л, ‑а, м.
Руская залатая манета (з 1775 г. вартасцю 10 рублёў, а пасля 1897 г. да рэвалюцыі — 15 рублёў).
[Ад лац. imperialis — імператарскі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пэр, ‑а, м.
Званне прадстаўнікоў вышэйшага дваранства ў Англіі і Францыі (да рэвалюцыі 1848 р.). // Асоба, якая носіць гэта званне.
[Фр. pair, англ. peer ад лац. par — роўны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
санкюло́т, ‑а, М ‑лоце, м.
Прадстаўнік гарадской беднаты ў перыяд Вялікай французскай рэвалюцыі (пазней гэты тэрмін служыў саманазвай патрыёта, рэвалюцыянера).
[Фр. sans-culottes.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэвалюцыяне́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Удзельнік рэвалюцыйнага руху, рэвалюцыі (у 1 знач.), прыхільнік рэвалюцыйных метадаў барацьбы, носьбіт рэвалюцыйных ідэй.
Прафесійны р. (які прысвяціў усяго сябе рэвалюцыйнай барацьбе).
2. Чалавек, які робіць пераварот, адкрывае новыя шляхі ў якой-н. галіне жыцця, навукі, вытворчасці.
Р. у паэзіі.
|| ж. рэвалюцыяне́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
старшына́, ‑ы; мн. ‑шыны, ‑шын; м.
1. Самае высокае званне малодшага начальніцкага саставу Савецкай Арміі і ваенна-марскога флоту. Старшына роты. // Асоба, якая мае гэтае званне.
2. Уст. Да рэвалюцыі — выбарная асоба, якая кіравала справамі якой‑н. саслоўнай арганізацыі, прафесійнага аб’яднання і пад. Валасны старшына.
•••
Вайсковы старшына — да рэвалюцыі — афіцэрскі чын у казацкіх войсках Расіі, які адпавядаў падпалкоўніку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палаві́нчаты, ‑ая, ‑ае.
1. Спец. Які складаецца з дзвюх розных частак, палавін.
2. перан. Пазбаўлены паслядоўнасці; кампрамісны. Палавінчатыя меры. Палавінчаты характар буржуазнай рэвалюцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
белаэмігра́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Удзельнік контррэвалюцыйнай барацьбы супраць Савецкай улады, які ў першыя гады пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі выехаў з Савецкай Расіі за граніцу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
якабі́нец, ‑нца, м.
1. Гіст. Прадстаўнік рэвалюцыйна-дэмакратычных слаёў французскай буржуазнай рэвалюцыі канца 18 ст., член якабінскага клуба.
2. Уст. Чалавек рэвалюцыйных перакананняў; вальнадумец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
марксі́зм, ‑а, м.
Навука аб найбольш агульных законах развіцця прыроды і грамадства, аб рэвалюцыі прыгнечаных і эксплуатуемых мас, аб перамозе сацыялізма і будаўніцтве камуністычнага грамадства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)