◎ Крумі́ць ’прагна і многа есці’ (Бяльк.). Гукапераймальнае. Параўн. рус. хрумкать ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пуцо́ліць ’прагна есці’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад пуцаваць ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аплята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
1. Незак. да аплесці.
2. Разм. Прагна, са смакам есці. Адам сеў на траву, раздзёр селядца, запэцкаўшы пальцы аб вантробы, і пачаў з галадухі аплятаць, заядаючы сухім пячэннем. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бранябо́йка, ‑і, ДМ ‑бойцы; Р мн. ‑боек; ж.
Разм. Процітанкавае бранябойнае ружжо. Пажылы барадаты мужчына з бранябойкай на плячы прагна, з захапленнем паглядаў навокал, радуючыся, што бачыць, як і раней, гэтае хараство. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папо́ўніцы, прысл.
Разм. На поўны рот, прагна (есці). Смачна апёкшы рот і ўсё нутро пахучай, моцнай вадкасцю, Іван пачаў жаваць папоўніцы. Брыль. Яўхім і Даніла слухалі гаворку і ўміналі папоўніцы свежы пшанічны хлеб. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ко́мшыць ’прагна есці булку, пірог’ (Нар. лекс.), ’жаваць’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. комсаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узві́нчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад узвінціць.
2. у знач. прым. Разм. Узбуджаны, надта ўсхваляваны, раззлаваны. Алёшка падкідваў вугаль у топку і — узвінчаны, прыўзняты — прагна прыслухоўваўся да кожнага стуку, да кожнага шолаху. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нарыпітава́цца экспр. ’наесціся’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Да літ. f(pyti ’прагна есці’ (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыта́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Слухаючы што‑н. або назіраючы за чым‑н., выказваць сваю згоду словам «так»; падтакваць. Бедныя думаюць і гавораць інакш. Яны прагна слухаюць весткі аб СССР, з захапленнем прытакваюць, пакручваюць галовамі. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарну́ць, гарну́, го́рнеш, го́рне; гарні́; незак., каго-што.
1. Выцягваць, выграбаць што-н. дробнае, збіраючы ў адно месца.
Г. бульбу з печы.
2. перан. Набываць надта многа чаго-н. для сябе; прагна хапаць.
Ён горне да сябе ўсё.
3. Пяшчотна прыхіляць, туліць да сябе.
Маці гарнула сына да грудзей.
Ведаю, куды ты горнеш (перан.: схіляеш думку, справу).
4. Прыцягваць, прывабліваць (разм.).
Тэатр гарнуў і вабіў моладзь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)