непрыва́бны, ‑ая, ‑ае.
Пазбаўлены прывабнасці. [Маня] сціснулася, сагнулася, і постаць яе стала непрывабная. Чорны. У пачатку мая зацвілі местачковыя сады, закрылі шэрыя непрывабныя сцены старых драўляных будынкаў белай квеценню. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
унакі́дку, прысл.
Абл. Наапашкі. Скрыпнулі дзверы. У іх чорным прагале з’явілася постаць чалавека ў чыгуначнай спяцоўцы ўнакідку. Лынькоў. Андрэй сядзеў каля зямлянкі хмуры. Паліто ўнакідку з’ехала з плячэй. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
склад², -у, М -дзе, м.
1. Сукупнасць частак, якія ўтвараюць адзінае цэлае; структура.
Лексічны с. мовы.
2. чаго або які. Сукупнасць людзей, якія ўтвараюць які-н. калектыў, арганізацыю.
С. праўлення.
3. Постаць, фізічны выгляд, будова (чалавека, жывёліны).
Спартыўнага складу юнак.
4. Асаблівасці думак, розуму і звычак, характар чаго-н.
Паэтычны с. душы.
Нацыянальны с. характару.
5. Парадак, сэнс, зладжанасць.
Жадаю вам ладу і складу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сярмя́жына, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і сярмяга. Яўхімка доўга не выходзіў з нашай хаты. Я ўжо азыз на холадзе, чакаючы яго. Нарэшце паказалася захутаная ў сярмяжыну маленькая постаць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гну́сны і гню́сны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які выклікае агіду; брыдкі, гадкі. Гнусная лаянка. Гнусны ўчынак. // Подлы, здольны тварыць гадасці (пра чалавека). Легенда народа стварыла Іуду,.. Як гнусную постаць прадажнага бруду. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маляўні́чы, ‑ая, ‑ае.
Прыгожы, эфектны з пункту погляду мастака. Высеўка падрабязна расказваў нам пра возера Нарач, якое ляжыць у маляўнічай катлавіне. Гурскі. Парог пераступіла даволі фацэтная і маляўнічая постаць .. чалавека. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамяні́ць, ‑маніць; незак.
Вылучаць прамені, выпраменьваць; разыходзіцца ў форме праменяў, блішчаць. Свяціла марознае сонца, якое, здавалася, прамяніла не цяпло, а холад. Шамякін. / у перан. ужыв. Уся постаць Свеціцца... Ласку праменіць... Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прарэ́з, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. праразаць — прарэзаць (у 1 знач.).
2. Прарэзанае месца, адтуліна ў чым‑н. У прарэзе дзвярэй у цемры нават зблізку была ледзь відна .. [хлопцава] постаць. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цямне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак.
1. Станавіцца цёмным, цямнейшым; траціць яркасць.
Срэбра з часам цямнее.
2. безас. Пра надыход цемнаты; змяркацца.
Улетку позна цямнее.
3. Вылучацца сваім цёмным колерам, віднецца (пра што-н. цёмнае).
Здалёк цямнеў лес.
На фоне неба цямнела нейкая постаць.
|| зак. пацямне́ць, -е́е (да 1 і 2 знач.) і сцямне́ць, -е́е (да 2 знач.).
|| наз. пацямне́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
балахо́н, ‑а, м.
Вопратка з парусіны, палатна свабоднага крою, якую раней насілі сяляне. За вёскай Вера ўбачыла надта фацэтную чалавечую постаць, затуленую ў шырокі жоўтага колеру балахон. Асіпенка. // Разм. Пра шырокую бясформенную вопратку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)